Umorzenie udziałów a opodatkowanie VAT

Umorzenie udziałów w sp. z o.o. w zamian za przekazane rzeczy, w świetle art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spółka przekazując rzeczy, dokona bowiem przeniesienia władztwa ekonomicznego nad nimi, co wypełnia definicję dostawy towarów. Będziemy mieli do czynienia również z odpłatnością, gdyż udziałowiec otrzyma rzeczy ruchome w zamian za umorzone udziały - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Maria Dożynkiewicz, Sędzia NSA Artur Mudrecki (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Inga Gołowska, Protokolant Krzysztof Zaleski, po rozpoznaniu w dniu 1 września 2011 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 25 maja 2010 r., sygn. akt I SA/Po 272/10 w sprawie ze skargi M. P. K. w P. Spółka z o.o. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2009 r., nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług:

1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu,
2. zasądza od M. P. K. w P. Spółka z o.o. na rzecz Ministra Finansów kwotę 280 (słownie: dwieście osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji

Wyrokiem z dnia 25 maja 2010 r., sygn. akt I SA/Po 272/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu po rozpoznaniu skargi M. w P. sp. z o.o. (dalej: skarżąca) uchylił interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2009 r.

2. Przedstawiony przez Sąd pierwszej instancji tok postępowania

2.1. Wnioskiem złożonym w dniu 23 września 2009 r. skarżąca zwróciła się do Ministra Finansów o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług.

We wniosku wskazała, że jedynym udziałowcem Spółki z o.o. M. w P. (dalej: M. jest Miasto P. Zgodnie z aktem założycielskim M., udziały w jej kapitale zakładowym mogą być umorzone o ile wspólnik, którego udziały mają być umorzone wyrazi na to zgodę na piśmie. Wynagrodzenie za umorzone udziały może mieć formę pieniężną bądź może być wypłacone w formie rzeczowej. Wnioskodawca rozważa umorzenie części udziałów posiadanych przez Miasto P. w zamian za wynagrodzenie o charakterze rzeczowym. Składniki majątku mające być przekazane w ramach wynagrodzenia Miasto wniosło do M. w formie aportu. W ramach wynagrodzenia w zamian za umorzenie udziałów Miasta P. w M., wnioskodawca przekaże następujące składniki majątku:

- grunty,
- budynki pętli tramwajowych i autobusowych oraz podstacji trakcyjnych (nieruchomości),
- infrastrukturę torowo-sieciową, tj. tory, sieci, kable w ulicach (budowle),
- wyposażenie podstacji w urządzenia techniczne (ruchomości).

W odniesieniu do nieruchomości zabudowanych budynkami, budowlami oraz dla torów sieci i kabli znajdujących się w pasie dróg publicznych:

- niektóre z nich zostały nabyte/wybudowane przez Miasto P., a następnie zostały wniesione do M. w drodze aportu i obecnie będą wydawane przez M. Miastu P. Pomiędzy ich nabyciem przez M. a wydaniem na rzecz Miasta P. upłynął okres dłuższy niż 2 lata;
- niektóre z nich zostały wybudowane przez M. i dotychczas były użytkowane wyłącznie przez tę Spółkę i będą wydawane na rzecz Miasta P., a pomiędzy ich wybudowaniem a wydaniem na rzecz Miasta P. zarówno upłynął jak i nie upłynął okres dłuższy niż 2 lata.

W stosunku do nieruchomości wniesionych do M. w drodze aportu przez Miasto P. nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Poniesione wydatki w większości były wyższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów. Obiekty ulepszone po 1 lipca 2000 r. były przez M. używane przez co najmniej 5 lat, jak również poniżej 5 lat, w zależności od daty ulepszenia.

W związku z przedstawionym zdarzeniem przyszłym zadano następujące pytanie: Czy umorzenie udziałów w Spółce z o.o. za wynagrodzeniem w formie rzeczowej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem skarżącej, umorzenie udziałów w Spółce z o.o. nie jest odpłatną dostawą ani odpłatnym świadczeniem usług na terytorium kraju, w związku z czym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z charakteru planowanych przez M. i Miasto P. działań restrukturyzacyjnych wynika, że ich istotą nie jest przeniesienie własności majątku rzeczowego M. na Miasto P. w zamian za udziały w M., tylko umorzenie udziałów w zamian za wynagrodzenie, które w tym szczególnym przypadku ma postać rzeczowego majątku M. Przy czym nie można oddzielnie traktować czynności nabycia udziałów od ich umorzenia z tego powodu, że udziały zostaną nabyte wyłącznie w celu ich umorzenia, zaś gdyby umorzenie nie było planowane, udziały nie zostałyby nabyte i tym samym część majątku rzeczowego M. nie zostałaby przeniesiona na Miasto P.

Bezspornym pozostaje fakt, że czynność umorzenia udziałów w zamian za wynagrodzenie pieniężne nie podlega podatkowi od towarów i usług. Wnioskodawca uważa, że w drodze analogii także umorzenie udziałów w zamian za wynagrodzenie rzeczowe (w postaci majątku M.) nie będzie czynnością podlegającą ww. podatkowi.

2.2. W interpretacji z dnia 18 grudnia 2009 r. Minister Finansów uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe. W uzasadnieniu organ przytoczył treść art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 5 ust. 2, art. 7 ust. 1 i ust. 2, art. 8 ust. 1, art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), (dalej: ustawa o VAT). W świetle tych regulacji uznał, że czynność nabycia przez wnioskodawcę od wspólnika udziałów własnych w celu ich umorzenia (w trybie art. 199 § 1 Kodeksu spółek handlowych) w zamian za wynagrodzenie nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy ani też świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 tej ustawy. Wobec powyższego, przedmiotowe czynności nie mieszczą się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że wnioskodawca rozważa umorzenie części udziałów posiadanych przez Miasto w zamian za wynagrodzenie o charakterze rzeczowym. Składniki majątku, mające być przekazane w ramach wynagrodzenia. Powyższe oznacza, w ocenie organu, że pomiędzy stronami zaistnieje więź o charakterze zobowiązaniowym - Spółka zobowiązała się przenieść na rzecz Miasta składniki majątku. Stwierdzić zatem należy, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów w zakresie przeniesienia prawa do rozporządzania towarami a wynagrodzeniem stanowiącym konkretną wartość wyrażalną w pieniądzu. Organ podkreślił, że zapłaty (wynagrodzenia) nie można utożsamiać jedynie ze świadczeniem pieniężnym. Zatem przekazanie poszczególnych składników majątku o charakterze rzeczowym pomiędzy M. a Miastem P....