Miejsce pracy a podróż służbowa

Uchwała Sądu Najwyższego z 19 listopada 2008 r., II PZP 11/08 (Biul. SN 2008/11/21), w której wskazano, że kierowca transportu międzynarodowego odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 Kodeksu pracy, wywołała wiele kontrowersji.

Uchwała ta w sposób znaczący zmienia podejście do dotychczas przyjmowanej koncepcji miejsca pracy. Oznacza w praktyce zmianę podejścia chociażby urzędów skarbowych do kwestii wypłaty świadczeń – skoro taki wyjazd może nie być podróżą służbową, to kwoty otrzymywane jako diety z tego tytułu nie będą świadczeniami zwolnionymi z podatku dochodowego od osób fizycznych. SN zwrócił uwagę na to, że podróż służbowa jest zjawiskiem krótkotrwałym, incydentalnym i tymczasowym. W konsekwencji nie można uznać, że w podróży służbowej można przebywać nieustannie jedynie w związku z charakterem pracy polegającej de facto na przemieszczaniu się. SN nie ograniczył w żaden sposób obszaru, jaki może być przez strony uznany za miejsce pracy.

Uchwała składu siedmiu sędziów SN nie ma mocy wiążącej w znaczeniu powszechnej wykładni prawa. Jednak w praktyce będzie brana pod uwagę zarówno przy decyzjach organów skarbowych oraz ZUS, jak też sądów niższych instancji. Mówimy przecież o opinii powiększonego składu orzekającego najwyższego organu władzy sądowej w Polsce. Prowadzić będzie do dwojakiego skutku:

• z jednej strony w stosunku do „pracowników mobilnych” nie będzie obowiązku wypłacania świadczeń delegacyjnych dopóki poruszają się po – nawet bardzo dużym – obszarze uzgodnionym jako miejsce pracy,
• z drugiej strony pracodawca nie będzie mógł wypłacać tych świadczeń na zasadach przynależnych świadczeniom z tytułu podróży służbowych – czyli nie będą to świadczenia zwolnione z zaliczki na podatek dochodowy oraz składek na ubezpieczenia.

Orzeczenie to wywołało już reakcję w postaci projektu nowelizacji prz...