Zmiana wysokości świadczeń z tytułu delegacji w przepisach wewnątrzzakładowych

Pracodawca spoza sfery budżetowej może w daleko idący sposób zmienić wysokość i zasady wypłaty świadczeń związanych z delegacją w stosunku do regulacji wynikających z odpowiednich rozporządzeń. W pierwszej kolejności stosujemy tutaj bowiem przepisy wewnętrzne, a dopiero gdy ich nie ma regulacje odnoszące się bezpośrednio do pracodawców będących państwową lub samorządową jednostką sfery budżetowej.

Art. 77⁵ § 3 Kodeksu pracy wskazuje, że pracodawca nienależący do sfery budżetowej warunki wypłacania należności z tytułu podróży służbowej pracownikowi określa w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania. Dopiero gdy takich regulacji wewnętrznych nie wprowadzono, obowiązują przepisy dwóch rozporządzeń ministra pracy i polityki społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r.:

• w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991, z późn. zm.),
• w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 336, poz. 1990, z późn. zm.).

Może to być zmiana zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść pracownika w porównaniu z postanowieniami tych rozporządzeń. Nie znajduje tutaj zastosowania zasada, zgodnie z którą postanowienia wewnątrzzakładowe lub zapisy umowy o pracę nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż odpowiednie postanowienia wynikające z powszechnych przepisów prawa pracy. Wskazane rozporządzenia stosowane są bowiem do pracodawców spoza sfery budżetowej „wtórnie”, tzn. dopiero wówczas, gdy w inny sposób nie uregulowali danej kwestii. Brak jakiejkolwiek regulacji szczególnej obowiązującej u danego pracodawcy stwarza obowiązek pokrywania kosztów podróży służbowych dokładnie według regulacji tych aktów prawnych, ale istniejąca regulacja wewnętrzna ma pierwszeństwo.

Przy zmianie zasad wypłacania pracownikom świadczeń za podróż służbową pamiętać musimy o dwóch ograniczeniach:

• dieta za dobę podróży nie może być niższa niż aktualna kwota diety za delegację krajową (dotyczy to zarówno delegacji krajowej, jak i zagranicznej – czyli można znacznie nawet zmniejszyć diety za wyjazdy służbowe poza granice Polski),
• zgodnie z ogólną zasadą odnoszącą się do podróży służbowych pracodawca powinien pokryć wszystkie niezbędne koszty poniesione przez pracownika w związku z wyjazdem służbowym.

Regulacja wewnętrzna nie musi być regulacją całościową. Odmiennie od rozporządzeń można określić tylko niektóre kwestie związane z delegacją. W pozostałym zaś zakresie np. regulaminu wynagradzania odsyłać może do postanowień przepisów powszechnych.

Przykład:
Zapis w regulaminie wynagradzania, zgodnie z którym...