ZUS: Ulga na start po zawieszeniu działalności

Przedsiębiorca po upływie 60 miesięcy od ostatniego zawieszenia działalności gospodarczej i podjęciu jej na nowo będzie miał prawo do nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne, przez okres 6 miesięcy od dnia jej ponownego podjęcia, bowiem nie wystąpią przesłanki negatywne do zaistnienia ulgi: w postaci podjęcia działalności gospodarczej w okresie krótszym niż 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia i wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy. Tak uznał ZUS w interpretacji indywidualnej.

We wniosku o interpretację przedsiębiorca wyjaśnił, że od września 2017 r. jego działalność jest zawieszona. W trakcie zawieszenia w październiku 2020 roku sprzedał środek trwały. Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca uważa, iż ma prawo do sprzedaży środka trwałego w trakcie zawieszenia działalności i ten fakt w jego ocenie nie powoduje konieczności odwieszenia jej i tym samym w tym czasie nie podlega pod ubezpieczenia społeczne ani zdrowotne. Przedsiębiorca zamierza po 61 miesiącach, tj. od października 2022 r., uruchomić ponownie swoją działalność.

Przedsiębiorca zadał pytanie, czy ma prawo skorzystać z ulgi na start (czyli przez 6 miesięcy tylko składka zdrowotna przy kodzie tytułu ubezpieczenia 05 40), a po niej z ulgi preferencyjnej czyli kod 05 70. Jego zdaniem, nie ma żadnych przeciwwskazań do korzystania po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia z ulgi na start a po niej z ulgi tzw. preferencyjnej, pomimo sprzedaży środka trwałego w trakcie zawieszenia działalności.

Ponadto przedsiębiorca podał, że:

1. w okresie ostatnich 60 miesięcy nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, sprzedał tylko w trakcie zawieszenia działalności środek trwały co jest jego zdaniem dopuszczalne w czasie zawieszonej działalności bez konieczności jej odwieszenia zgodnie z ustawą - Prawo przedsiębiorców,
2. nie był ani twórcą ani artystą,
3. nie prowadził działalności w zakresie wolnego zawodu,
4. nie był wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o. ani wspólnikiem spółki jawnej, komandytowej, czy partnerskiej,
5. nie był akcjonariuszem prostej spółki akcyjnej,
6. nie był osobą prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę lub inna formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół,
7. nie będzie wykonywał działalności na rzecz byłego pracodawcy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał stanowisko przedsiębiorcy za prawidłowe:

1. w przedmiocie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez okres pierwszych 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej (ulga na start) w sytuacji zbycia uprzednio środka trwałego w trakcie jej zawieszenia,
2. w przedmiocie możliwości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w sytuacji zbycia uprzednio środka trwałego w trakcie jej zawieszenia.

W wydanej interpretacji ZUS wskazał:

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania prawidłowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ww. ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Dyspozycja art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyjątkiem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Powyższe oznacza, że w okresie zawieszenia wykonywania działalności nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Instytucję zawieszenia działalności gospodarczej reguluje art. 23-25 ustawa z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z art. 25 ust. 2 pkt 3 cyt. ustawy w okresie zawieszenia działalności można zbywać własne środki trwałe i wyposażenie. Zatem, dochód uzyskany ze sprzedaży środków trwałych i wyposażenia, w czasie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie będzie stanowił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

W trakcie zawieszenia działalności gospodarczej tj. w październiku 2022 r. przedsiębiorca sprzedał środek trwały, a w jego ocenie fakt ten nie ma wpływu na obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. W świetle zacytowanych powyżej przepisów takie stanowisko przedsiębiorcy jest słuszne i w sytuacji sprzedaży środka trwałego w trakcie zawieszenia pozarolniczej działalności gospodarczej nie będzie konieczności odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne.

Ponadto przedsiębiorca po upływie 61 miesięcy od momentu zawieszenia działalności gospodarczej zamierza podjąć ponownie pozarolniczą działalność gospodarczą i w związku z tym wyraża wątpliwość, czy będzie miał prawo do skorzystania z prawa do tzw. „ulgi na start”, a w następnie po okresie tej ulgi z tzw. „preferencji w ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne”, tj. ustalenia podstawy wymiaru składek w oparciu o art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jak wskazał ZUS, w myśl art. 18 ust. 1 Prawo przedsiębiorców: „Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej".

Natomiast zgodnie art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które:

• prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
• wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Powyższe oznacza, iż zarówno art. 18 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców i art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowią, iż z prawa do niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej, jak również opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej prowadziły działalność pozarolniczą, czyli: pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, działalność twórczą lub artystyczną, działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozostawały wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, akcjonariuszem prostej spółki akcyjnej wnoszącym do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług, komplementariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej, a także prowadziły publiczną lub niepubliczną szkołę, innej formy wychowania przedszkolnego, placówki lub ich zespołu, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Ponadto z treści art. 18 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców jak i z treści art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż aby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej (lub podejmująca ją po okresie 60 miesięcy od dnia zawieszenia) miała prawo do niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej i następnie opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, niezbędne jest, aby nie wykonywała tożsamych czynności na rzecz byłego pracodawcy w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym. Oznacza to, iż zakres wykonywanych czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na rzecz którego będzie wykonywana działalność nie może pokrywać się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy.

Mając na uwadze powyższe ZUS stwierdził, że przedsiębiorca po upływie 60 miesięcy od ostatniego zawieszenia działalności gospodarczej i podjęciu jej na nowo będzie miał prawo do nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne, przez okres 6 miesięcy od dnia jej ponownego podjęcia, bowiem nie wystąpią przesłanki negatywne do zaistnienia ulgi: w postaci podjęcia działalności gospodarczej w okresie krótszym niż 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia i wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy.

Jednocześnie zgodnie z art. 18aa ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przepis art. 18a stosuje się do przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, którzy kontynuują działalność gospodarczą po upływie okresu, o którym mowa art. 18 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców. W takim przypadku okres 24 miesięcy liczy się od dnia objęcia ubezpieczeniami na zasadach określonych w art. 18a i art. 36.

(Interpretacja indywidualna z 27 września 2022 r., sygn. WPI/200000/43/1010/2022 (decyzja nr 1010/2022) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie)

Redakcja podatki.biz