ZUS 2024: Wzrost płacy minimalnej to również podwyżka składek

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 14 września 2023 r. (Dz.U. poz. 1893) od 1 stycznia 2024 r. minimalne wynagrodzenie wyniesie 4242 zł, a minimalna stawka godzinowa 27,70 zł, z kolei od 1 lipca 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosić 4300 zł, a minimalna stawka godzinowa 28,10 zł. Oznacza to, że przedsiębiorców, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, tak jak w tym roku, czekają aż dwie podwyżki składek na ubezpieczenia społeczne. Dwie podwyżki płacy minimalnej przełożą się na dwie zmiany wysokości składek ZUS w 2024 roku.

Przedsiębiorcy o których mowa powyżej to osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, które:

• nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczej działalności,
• nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w 2023 r. dla tych osób stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż:

• 1047 zł - od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 r.,
• 1080 zł - od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r.,

tj. 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w 2023 r.

Zgodnie bowiem z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 września 2022 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r.:

• od dnia 1 stycznia 2023 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3490 zł,
• od dnia 1 lipca 2023 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3600 zł.

Zatem, za miesiące styczeń - czerwiec 2023 r. składka na ubezpieczenia społeczne wyżej wymienionych nie może być niższa:

• na ubezpieczenie emerytalne od kwoty: 204,37 zł (tj. 19,52%),
• na ubezpieczenia rentowe od kwoty: 83,76 zł (tj. 8%),
• na ubezpieczenie chorobowe od kwoty: 25,65 zł (tj. 2,45%),

a za miesiące lipiec - grudzień 2023 r.:

• na ubezpieczenie emerytalne od kwoty: 210,82 zł (tj. 19,52%),
• na ubezpieczenia rentowe od kwoty: 86,40 zł (tj. 8%),
• na ubezpieczenie chorobowe od kwoty: 26,46 zł (tj. 2,45%).

Natomiast, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2024 r., od 1 stycznia 2024 r. płaca minimalna wzrośnie do 4242 zł, a od 1 lipca przyszłego roku do 4300 zł. W związku z tym składki na ubezpieczenie społeczne wzrosną w przyszłym roku o ok. 800 zł rocznie.

Porównanie kwot miesięcznych składek w 2023 i 2024 r. - nowe firmy

* składka na ubezpieczenie wypadkowe dla płatników składek zatrudniających do 9 ubezpieczonych.

Dodajmy, że dla przedsiębiorcy z racji prowadzonej działalności obowiązkowe są ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe), a także ubezpieczenie zdrowotne. Tylko ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne, a przystąpienie do niego możliwe jest wyłącznie na złożony przez niego wniosek.

W sytuacji, gdy prowadzenie pozarolniczej działalności lub współpraca przy jej prowadzeniu nie jest jednym tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym, osoba prowadząca tę działalność lub osoba z nią współpracująca podlega ubezpieczeniom bądź obowiązkowo, bądź dobrowolnie (szczegóły w poradniku ZUS).

Natomiast osoba, która z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności lub współpracy podlega dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, w przypadku przystąpienia do tych ubezpieczeń, obejmowana jest również ubezpieczeniem wypadkowym. Osoba ta w ogóle nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu.

Z kolei składkę na Fundusz Pracy odprowadzają te osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby współpracujące, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. W konsekwencji za osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na swój wniosek nie należy odprowadzać składki na Fundusz Pracy.

Składkę na FP opłaca się od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nie niższych, w przeliczeniu na okres miesiąca, niż minimalne wynagrodzenie, co oznacza, że np. osoba, o której mowa w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, opłacająca składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne od kwoty stanowiącej 30% minimalnego wynagrodzenia nie opłaca za siebie składek na Fundusz Pracy.

Obowiązek opłacania składek na Fundusz Solidarnościowy (poprzednio: Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych) został wprowadzony od 1 stycznia 2019 r. Do obowiązkowych składek na FS należy stosować zasady dotyczące obowiązkowych składek na Fundusz Pracy. Oznacza to, że:

• składkę tą opłacają ci sami płatnicy, którzy opłacają składkę na Fundusz Pracy,
• składka ta jest opłacana za te same grupy ubezpieczonych, za których występuje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy,
• składka ta jest obliczana od tej samej podstawy wymiaru co składka na Fundusz Pracy,
• mają do niej zastosowanie te same zwolnienia, które obowiązują w stosunku do składek na Fundusz Pracy.

Z kolei, zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym, Zakład powiadamia do dnia 20 kwietnia danego roku płatników składek, którzy przekazali informację ZUS IWA za trzy kolejne ostatnie lata kalendarzowe.

Pozostali płatnicy składek zobowiązani są do samodzielnego ustalenia stopy procentowej składki na dany rok składkowy, tj.:

• płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych, którzy nie mieli obowiązku przekazywania informacji ZUS IWA przez trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe, zgodnie z art. 33 ust. 1 ww. ustawy, ustalają stopę procentową składki na to ubezpieczenie w wysokości stopy procentowej określonej dla grupy działalności, do której należą,
• płatnicy zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych, zgodnie z art. 28 ust. 1 ww. ustawy, ustalają stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności.

Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest ustalana na okres roku składkowego i zgodnie z art. 2 pkt 8 ww. ustawy obowiązuje do składek należnych za okres od dnia 1 kwietnia danego roku do dnia 31 marca następnego roku.

Szczegółowe zasady ustalania wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, w tym zasady ustalania liczby ubezpieczonych zawiera poradnik "Ustalanie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe", który jest dostępny na stronie internetowej ZUS oraz w formie papierowej w Oddziałach ZUS. Ponadto Oddziały ZUS udzielają pomocy przy ustalaniu wysokości składki.

Ewa Iwan