Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów a ograniczone prawo do odliczenia

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. c ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT), w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) podatkiem naliczonym jest kwota podatku należnego z tytułu dokonanej transakcji. Zasadniczo zatem nabywanie towarów od kontrahentów z Unii Europejskiej może być korzystne dla podatników na gruncie podatku VAT. Ustawodawca przewidział jednak szczególne reguły dokonywania takiego odliczenia, których interpretacja budzi silne rozbieżności zarówno wśród podatnikow, jak i organów podatkowych.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o VAT przez WNT należy rozumieć nabycie prawa do rozporządzania towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego (inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysylki lub transportu) przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Polski podatnik, który zakupił towar od unijnego kontrahenta może dokonać odliczenia podatku naliczonego. W myśl art. 86 ust. 10 ustawy o VAT prawo do odliczenia powstaje w okresie rozliczeniowym, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.

W przypadku WNT ustawodawca wprowadził również dodatkowe przesłanki, które należy wypełnić, aby podatek należny i naliczony rozliczyć w tym samym okresie rozliczeniowym. Stosownie do art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy o VAT uprawnienie takie powstaje po spełnieniu dwóch warunków:

1. podatnik musi otrzymać fakturę dokumentująca dostawę towarów, która stanowi dla niego WNT w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy,

2. podatnik musi uwzględnić kwotę podatku należnego z tytułu WNT w deklaracji podatkowej, w której jest on zobowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Wskutek różnych przyczyn przedsiębiorcy często nie wykazują podatku należnego w terminie przewidzianym przez ustawę. Najczęściej podatnicy wskazują, że zagraniczni usługodawcy zbyt późno lub błędnie wystawiają faktury przez co nie mogą ująć takiej transakcji we własciwej deklaracji. Co w sytuacji, w której podatek należny nie został wykazany w ustawowo przewidzianym terminie? W takim przypadku zastosowanie znajdzie art. 86 ust. 10i ustawy o VAT. W myśl tego przepisu podatnik może uwzględnić podatek należny w miesiącu, w którym powstał obowiązek p...