Umorzona wierzytelność w kosztach uzyskania przychodów

Pytanie: Posiadam wobec spółki z o.o. wierzytelność z tytułu sprzedaży towaru. Należność ta była zarachowana w całości jako przychód należny, zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W wyniku porozumienia między stronami, wierzytelność zostanie umorzona. Czy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość umorzonych wierzytelności, w kwotach wykazanych wcześniej jako przychody należne dodatkowo powiększone o wartość umorzonego podatku od towarów i usług?

Odpowiedź:

Według art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolnicza działalność gospodarcza), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W myśl definicji kosztów uzyskania przychodów, wynikającej z art. 22 ust. 1 ustawy kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki - winien:

• być poniesiony, w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• nie znajdować się wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów wskazanych w art. 23 ww. ustawy,
• być właściwie udokumentowany.

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 41 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem tych, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne.

Z powyższego przepisu wynika, że o możliwości zaliczenia umorzonych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów decydują dwa warunki, które muszą zostać spełnione łącznie, a mianowicie:

• wierzytelność musi być wcześniej zarachowana jako przychód należny,
• wierzytelność musi zostać umorzona.

Ponadto należy zastrzec, iż przedmiotowa wierzytelność w myśl z art. 23 ust. 1 pkt 17 nie może być przedawniona.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia umorzonej wierzytelności. Natomiast zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny wierzytelność jest prawem podatnika i nie ma przeszkód, aby mógł się zrzec w każdej chwili tego prawa. Zrzeczenie się, polega na umorzeniu zobowiązania bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. W oparciu o art. 508 Kodeksu cywilnego, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, zawartego układu, czy też poprzez oświadczenie). Wierzytelność będzie umorzona dopiero wówczas, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on zwolnienie z długu. Dopiero wówczas okoliczność ta, po spełnieniu ustawowych wymogów może rzutować na wysokość podstawy opodatkowania, a w konsekwencji i na wysokość zobowiązania podatkowego.

Zatem, w kontekście przedstawionej sprawy, stwierdzić należy, że wierzytelność umorzona (zgodnie z treścią art. 508 Kodeksu cywilnego) która zarachowana została uprzednio jako przychód należny i nie jest wierzytelnością przedawnioną, może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże, do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć tylko kwotę netto tej wierzytelności (kwotę pomniejszoną o podatek VAT), tj. w wartości uprzednio zaliczonej do przychodów. Należny podatek od towarów i usług zawarty w kwocie wierzytelności nie podlegał zaliczeniu do przychodów należnych, a zatem nie może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.

(Interpretacja indywidualna z 6 listopada 2015 r., sygn. IPPB1/4511-1146/15-2/EC - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie)

Red.