Sprzedaż nieruchomości ze spadku po zakupie innej nieruchomości na własne cele mieszkaniowe

Fakt, iż nabycie nieruchomości na własne cele mieszkaniowe zostało dokonane przed zbyciem nieruchomości otrzymanej w spadku, nie stanowi przeszkody do skorzystania z ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli spełnione są pozostałe warunki.

Dotychczasowy przebieg postępowania:

W dniu 1 marca 2018 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał dla Wnioskodawcy indywidualną interpretację znak 0115-KDIT2-3.4011.49.2018.1.AD, w której stwierdził, że brak jest podstaw do zaliczenia poniesionych przez niego wydatków na nabycie mieszkania do wydatków poniesionych na cele mieszkaniowe w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W sytuacji przedstawionej we wniosku za wydatki na cele mieszkaniowe uznał wyłącznie nakłady poniesione przez Wnioskodawcę na remont mieszkania.

Wnioskodawca na interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 1 marca 2018 r. znak 0115-KDIT2-3.4011.49.2018.1.AD złożył skargę z dnia 24 marca 2018 r. (data wpływu 28 marca 2018 r.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wyrokiem z dnia 11 lipca 2018 r., sygn. akt I SA/Op 133/18 uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną z dnia 1 marca 2018 r. znak 0115-KDIT2-3.4011.49.2018.1.AD.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wskazał, że „(…) odnośnie wykładni art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. można dostrzec dwie grupy stanowisk. Zgodnie z pierwszym z nich, przy wykładni art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. należy ustalić, kiedy podatnik uzyskał dochód ze sprzedaży nieruchomości. Nie bez znaczenia dla skorzystania z omawianego zwolnienia pozostaje bowiem chronologiczny bieg zdarzeń, a więc w pierwszej kolejności odpłatne zbycie, a następnie poniesienie wydatków na własne cele mieszkaniowe, nie odwrotnie. Skoro w celu skorzystania ze zwolnienia podatnik ma wydatkować uzyskany ze sprzedaży nieruchomości przychód na cele mieszkaniowe, to warunek ten zostanie spełniony wówczas, gdy zarówno nabycie, jak i wydatki związane z tym nabyciem, zostaną dokonane po uprzednim zbyciu nieruchomości. Kluczowe znaczenie ma moment faktycznego przeniesienia własności nieruchomości, a nie tylko przekazania pieniędzy. Bez faktycznego przeniesienia własności nieruchomości środki, jakie uzyskał podatnik, nie stanowią przychodu z odpłatnego zbycia. W konsekwencji nie jest możliwe wydatkowanie przychodu przed odpłatnym zbyciem nieruchomości i wydatkowanie przychodu, który nie powstał (wyroki NSA: z dnia 26 kwietnia 2017 r., II FSK 891/15 oraz II FSK 1791/15; z dnia 24 sierpnia 2017 r., II FSK 956/17). I takie też stanowisko zajął organ interpretacyjny w zaskarżonej w tej sprawie interpretacji indywidualnej,

Zgodnie natomiast z poglądem przeciwnym, rezultaty wykładni językowej art. 21 ust. 1 pkt 131 i art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d u.p.d.o.f. nie dają podstaw do twierdzenia, aby kolejność nabycia i zbycia nieruchomości była przesłanką zwolnienia dochodu z opodatkowania. Ustawodawca wymaga jedynie, żeby dochód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości został spożytkowany w przewidzianym terminie na określone cele. Przepisy te nie przesądzają, że dochód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości musi być wydatkowany w całości po definitywnym przeniesieniu własności na nabywcę (wyroki NSA: z dnia 12 maja 2017 r., II FSK 1079/15; z dnia 22 listopada 2017 r., II FSK 2937/15).

Za bardziej przekonujący- zdaniem NSA - należy uznać drugi z wyrażonych poglądów, bowiem z wykładni językowej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. nie wynika, by dla skorzystania ze zwolnienia musiała zaistnieć chronologia zdarzeń (najpierw odpłatne zbycie, a następnie poniesienie wydatków na własne cele mieszkaniowe). Podstaw ku temu nie daje użyty w przepisie zwrot "począwszy od dnia odpłatnego zbycia", który należy uznać za element normy wyznaczającej termin wydatkowania dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości. Termin ten, jak z przepisu wyraźnie wynika, ma charakter terminu ad quem, który kończy się upływem dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest zatem wydatkowanie w tym terminie dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości na własne cele mieszkaniowe, pod rygorem wygaśnięcia prawa do zwolnienia podatkowego. Z przepisu nie wynika natomiast, by ustawodawca uzależniał je od uprzedniego chronologicznie odpłatnego zbycia nieruchomości. Wniosek ten znajduje wsparcie w wykładni celowościowej poddanego analizie przepisu. Jak trafnie wskazuje się w orzecznictwie, art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. jest normą celu społecznego (socjalnego), która w zamierzeniach ustawodawcy realizować ma cel, jakim jest zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych obywateli. Zadaniem, jakie ma spełnić ta norma jest rozwój określonej dziedziny życia gospodarczego i społecznego. Celem wprowadzenia tego przepisu było preferowanie przeznaczenia przez podatników środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Ustawodawca, przyjmując taką regulację, wyznaczył cel – podejmowanie przez podatników inwestycji mieszkaniowych służących zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych, który ze względów społecznych, nawet kosztem zasady równości podatkowej, zasługuje na preferencyjne podatkowe potraktowanie. Do podatnika należy z kolei decyzja co do tego, w jaki możliwie racjonalny z jego punktu widzenia sposób, uwzględniając ograniczone zazwyczaj możliwości finansowe, z preferencji takich skorzysta.

Ustanowienie przesłanek uprawniających do skorzystania z ulgi podatkowej, a także ocena czy w konkretnym przypadku przesłanki te zostały spełnione, nie powinny z założenia kolidować z racjonalnością gospodarczą podejmowanych przez podatnika działań, chyba że prowadziłoby to do nieuzasadnionego nadużywania zakresu ustanowionych preferencji (wyrok NSA z dnia 24 stycznia 2018 r., II FSK 1153/16).

Respektując zatem rezultaty wykładni językowej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f., wsparte argumentami natury celowościowej, Naczelny Sąd Administracyjny w przytoczonym wyroku uznał za prawidłowe stanowisko, że skoro uzyskany przez podatnika dochód z odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe (w niniejszej sprawie zakup lokalu mieszkalnego), co nastąpiło w terminie w przepisie przewidzianym, to ma on prawo do skorzystania ze zwolnienia, mimo że odpłatne zbycie nieruchomości nastąpiło później niż nabycie lokalu na własne cele mieszkalne. Decydujący w tym kontekście jest bowiem warunek wydatkowania dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości na własne cele mieszkaniowe w terminie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło zbycie, a nie wydatkowanie tego dochodu po uprzednim zbyciu nieruchomości”.

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjny w Opolu z dnia 11 lipca 2018 r., sygn. akt I SA/Op 133/18, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej złożył skargę kasacyjną z dnia 23 sierpnia 2019 r. znak 0110-KWR4.4021.66.2018.2.RB do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Pismem z dnia 28 grudnia 2018 r. znak 0110-KWR4.4021.66.2018.3.RB, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wycofał skargę kasacyjną. W związku z tym, postanowieniem z dnia 28 lutego 2018 r., sygn. akt II FSK 3140/18 Naczelny Sąd Administracyjny umorzył postępowanie kasacyjne.

W dniu 16 lipca 2019 r. wpłynął do tutejszego organu odpis prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 11 lipca 2019 r. sygn. akt I SA/Op 133/18.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wskutek powyższego wniosek Wnioskodawcy o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia nieruchomości nabytej w drodze spadku i możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga ponownego rozpatrzenia przez tutejszy organ.

Stan faktyczny

W spadku po zmarłej w dniu 21 lutego 2017 r. cioci Wnioskodawca nabył jako jedyny spadkobierca nieruchomość gruntową zabudowaną budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym.

Poświadczenie dziedziczenia zostało stwierdzone aktem z dnia 19 kwietnia 2017 r.

Należny podatek od spadków i darowizn na podstawie decyzji organu podatkowego z dnia 27 kwietnia 2017 r. Wnioskodawca zapłacił w dniu 5 maja 2017 r.

W dniu 19 kwietnia 2017 r. Wnioskodawca podpisał z biurem obrotu nieruchomościami umowę pośrednictwa dotyczącą zbycia tej nieruchomości. Z uzyskanych środków zamierzał dokonać zakupu mieszkania dla zaspokojenia własnych celów mieszkaniowych.

W dniu 12 maja 2017 r. podpisał umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości i otrzymał zadatek w wysokości 37.500 zł.

W dniu 18 maja 2017 r. Wnioskodawca dokonał wpłaty zaliczki na poczet zakupu mieszkania w kwocie 15.000 zł.

W dniu 28 sierpnia 2017 r. aktem notarialnym nabył mieszkanie za kwotę 140.000 zł.

W dniu 20 października 2017 r. Wnioskodawca podpisał notarialną umowę sprzedaży nieruchomości nabyte...