Refakturowanie usług – stawka VAT w transporcie międzynarodowym lotniczym

Refakturowanie to nic innego jak odsprzedaż usługi kontrahentowi. W codziennej praktyce przedsiębiorców jest to instytucja często spotykana. Jednak sporo wątpliwości wśród podatników budzi kwestia stawki podatku VAT w razie refakturowania zakupionych usług. Ma to miejsce szczególnie wtedy, gdy w „normalnym” obrocie odsprzedawana usługa korzysta z preferencji bądź zwolnienia. Pojawia się bowiem wątpliwość, czy w przypadku refakturowania usługi obowiązują podatników takie same zasady ustalania stawki podatkowej, jak w przypadku zakupu usługi na własne potrzeby.

Refakturowanie to sprzedaż

W zasadzie refakturowanie należy nazwać „normalną” sprzedażą. Chociaż ustawa o VAT nie definiuje wprost pojęcia refakturowania, to jednak w swojej treści odnosi się do jego istoty.

Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Przepis ten wskazuje jednoznacznie, że podatnik refakturujący, czy też nazywając rzecz prościej: odsprzedający usługę, jest uważany za jej sprzedawcę. A skoro tak, to należy przyjąć, że będzie on musiał spełnić wszystkie wymogi, jakie nakłada na niego ustawa (względnie rozporządzenie), w celu udokumentowania prawa do zastosowania odpowiedniej preferencji.

Odsprzedaż biletów lotniczych

Wskazana wyżej zasada znajdzie zastosowanie przy okazji odsprzedaży biletów lotniczych. Podatnicy często zastanawiają się, czy w sytuacji, kiedy przedmiotem ich działalności nie jest świadczenie usług transportowych, mają prawo do ich odsprzedania z preferencją, która dla świadczących takie usługi jest w ustawie o VAT przewidziana. Jeśli ustawa o VAT przewiduje preferencję podatkową w postaci niższej stawki dla podatnika dokonującego określonego rodzaju sprzedaży, to nie ma innej możliwości niż obowiązywanie tych samych zasad w razie odsprzedaży usług (o ile nie ma żadnego zastrzeżenia co do szczególnego rodzaju podmiotu, który świadcząc danego rodzaju usługi, może korzystać z preferencji).

VAT na międzynarodowy transport osób

Ponoszenie przez podatników kosztów usług transportowych na rzecz swoich zagranicznych kontrahentów nie jest niczym nowym. Przyjmijmy zatem, że polski podatnik dokonuje zakupu od polskiego biura podróży biletów lotniczych dla swojego niemieckiego kontrahenta. Następnie refakturuje usługę na rzecz niemieckiego podatnika. Wskazany rodzaj usługi (osobowy transport lotniczy) na trasie Polska–Niemcy jest uważany przez ustawę o VAT za transport międzynarodowy (pamiętajmy jednak, że w razie transportu towarów na tej trasie nie może być mowy o nazwaniu takiego transportu transportem międzynarodowym).

Artykuł 83 ustawy o VAT przewiduje szczególną preferencję w przypadku świadczenia usług transportowych (0%). Podatnicy mają prawo do zastosowania stawki VAT w wysokości 0% wobec usług transportu międzynarodowego. Ponieważ w naszym zainteresowaniu pozostaje transport osób, wskazać należy, w jakiej sytuacji będziemy mieli do czynienia z transportem międzynarodowym. Między innymi od tego, czy dany rodzaj transportu osób może zostać zaliczony do transportu międzynarodowego, zależy możliwość zastosowania stawki 0%.

I tak, z transportem międzynarodowym osób będziemy mieli do czynienia wtedy, gdy przewóz lub inny sposób przemieszczania osób środkami transportu morskiego, lotniczego i kolejowego będzie miał miejsce:

1. z miejsca wyjazdu na terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju,
2. z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu na terytorium kraju,
3. z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt).

Dodatkowy warunek zastosowania preferencyjnej stawki

Jak więc widzimy, trasa transportu pozwala nam uznać omawianą usługę za usługę transportu międzynarodowego (byłoby tak również w razie zakupu przez podatnika biletów z Niemiec do Polski i ich późniejszej odsprzedaży podatnikowi niemieckiemu).

Nie oznacza to jednak, że podatnik może do refakturowania nabytej usługi transportowej zastosować stawkę w wysokości 0%. Ustawa przewiduje warunek dodatkowy. Podatnik świadczący usługę międzynarodowego transportu osób musi posiadać dowód wyświadczenia takiej usługi. Dokumentami stanowiącymi dowód wyświadczenia usługi transportu międzynarodowego w przypadku transportu osób jest międzynarodowy bilet lotniczy wystawiony przez przewoźnika na określoną trasę przewozu dla konkretnego pasażera.

Zatem podatnik w swojej dokumentacji księgowej dla potrzeb VAT, w celu nabycia uprawnienia do zastosowania stawki 0% przy refakturowaniu usługi transportowej, musi posiadać wydrukowany skan bądź sporządzoną kserokopię (w zależności od formy zakupu) biletu. Dopiero po spełnieniu tego warunku podatnik, refakturując usługę transportową, będzie miał prawo do zastosowania stawki 0%.

Pamiętać jednak musimy o jednej z ważniejszych zasad refakturowania: przy refakturowaniu usług stosowana jest stawka, jaka obowiązuje dla danej usługi pod warunkiem niezmiennego jej charakteru.

Krzysztof Kaźmierski