Przedsiębiorca bez dostępu do własnych pieniędzy?

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego dla wyłudzeń skarbowych zakłada blokowanie rachunku firmowego na 72 godziny (w skrajnych przypadkach na 3 miesiące!). Wystarczą jedynie podejrzenia, że może on być wykorzystywany do przestępstw związanych z wyłudzeniami VAT. 

Projekt ustawy zakłada zmiany w przepisach Ordynacji podatkowej. Mają one przeciwdziałać, jak zostało to określone w dokumencie, wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 119zm Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie mógł zażądać od banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej blokady rachunku przedsiębiorcy na okres nie dłuższy niż 72 godziny, jeżeli posiadane informacje, w szczególności wyniki analizy ryzyka, wskażą, że rachunek ten może być wykorzystywany do celu mającego związek z wyłudzeniem skarbowym.

O blokadzie szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie musiał bezzwłocznie poinformować właściwego dla przedsiębiorcy naczelnika urzędu skarbowego oraz naczelnika urzędu celno-skarbowego. Blokada rachunku będzie nakładana natychmiast. Co ciekawe, o jej założeniu nie trzeba będzie automatycznie informować przedsiębiorcy. Trochę to dziwne, ale skoro nie informuje się o wykreślaniu z rejestru podatników VAT, to po co informować o zablokowaniu rachunków? Wystarczy, że będą o tym wiedziały organy podatkowe. Projekt ustawy wprowadza, co prawda, zasadę, że bank lub skok na wniosek przedsiębiorcy mogą poinformować go o blokadzie rachunku i wskazać organ, który tego zażądał. Czy nie powinno być tak, że przedsiębiorca informowany jest automatycznie, a nie dopiero na własny wniosek?

72 godziny to za mało?

Blokada rachunku czasami będzie mogła być jeszcze dłuższa. Projekt ustawy wskazuje bowiem, że będzie można wydać postanowienie o przedłużeniu blokady rachunku na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 3 miesiące, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że przedsiębiorca nie wykona istniejącego lub mającego powstać zobowiązania podatkowego lub zobowiązania z tytułu odpowiedzialności podatkowej osób trzecich.

Banki jako organ podatkowy?

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy, skutkami nowych przepisów mają być:

1. zwiększenie aktywności banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w obszarze analizy ryzyka wykorzystania ich systemów do działalności niezgodnej z prawem, w szczególności wyłudzeń VAT,
2. uszczelnienie systemu podatkowego, zmniejszenie czarnej i szarej strefy – posiadanie przez organy KAS wyników analizy ryzyka na podstawie informacji z banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych i CRP KEP (np. o pełnomocnictwach do rachunków) może mieć istotne znaczenie w walce z wyłudzeniami VAT,
3. wykreślenie z rejestrów VAT podmiotów, których głównym celem jest pozorowanie działalności gospodarczej w celu wyłudzenia zwrotu VAT,
4. zidentyfikowanie innych poza podatkami obszarów ryzyka popełniania przestępstw finansowych,
5. zwiększenie współpracy z innymi krajami w zwalczaniu przestępczości transgranicznej, w tym przestępczości zorganizowanej,
6. zapobieganie praniu brudnych pieniędzy.

Skutki w postaci zapobiegania wyłudzeniom podatku czy praniu brudnych pieniędzy oczywiście należy ocenić pozytywnie. Wygląda jednak na to, że po wejściu w życie nowych przepisów to banki będą musiały, analizując ryzyka wykorzystywania ich systemów do nielegalnej działalności, stać się niejako organem podatkowym i szukać informacji, na podstawie których szef KAS podejmie decyzje o blokadzie rachunku. Spowoduje to oczywiście podniesienie kosztów ich działalności, co z koli przyczyni się do podwyżek opłat i prowizji bankowych.

Z informacji umieszczonych na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji wynika, że projekt omawianej ustawy został przekazany do konsultacji publicznych. Nie wiadomo zatem jeszcze, w jakim kształcie i kiedy zostanie podpisana ostateczna wersja ustawy. Wiadomo tylko, że nowe przepisy, zgodnie z projektem, mają wejść w życie po siedmiu dniach od opublikowania ustawy w Dzienniku Ustaw. Okres vacatio legis jak zwykle w naszych warunkach krótki. Zachęcam do zapoznania się z pełną wersją projektu. Jest on dostępny tutaj.

Krzysztof Koślicki
redaktor naczelny
www.podatki.biz