Prawo karne skarbowe: Kasy fiskalne jako księgi podatkowe

Na gruncie prawa karnego skarbowego zapisy kasy rejestrującej, nazywanej powszechnie kasą fiskalną, traktowane są jak księga podatkowa, wobec czego przepisy karne dotyczące ksiąg stosuje się również dokas fiskalnych. Ponadto są dwa typy czynów zabronionych dotyczących wyłącznie tych kas.

W artykule przedstawimy tylko pierwszą grupę, a więc omówimy stosowanie przepisów karnych o księgach do czynów związanych z kasami fiskalnymi.

Księgi podatkowe a odpowiedzialność karna

Artykuł 53 § 21 Kodeksu karnego skarbowego (ustawa z 10 września 1999 r., tekst. jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 186; dalej: K.k.s.), definiując księgę podatkową dla potrzeb odpowiedzialności karnej, określa to pojęcie bardzo szeroko. Księgą, w rozumieniu prawa karnego skarbowego, jest nie tylko cały zestaw urządzeń księgowych prowadzonych przez podatnika, lecz także pojedyncze urządzenie ewidencyjne, jak rejestr czy ewidencja. Przepis ten (a ściślej: jego pkt 5) wyraźnie wskazuje, że księgą są również zapisy kasy rejestrującej (fiskalnej).

W konsekwencji do kas fiskalnych znajdują zastosowanie przepisy karne niekierowane na księgi. Czy wszystkie? Spójrzmy na ich listę, by potem ocenić ich zastosowanie do kas fiskalnych.

Czyny zabronione

Czyny zabronione związane z księgami podatkowymi zawarte są w dwóch przepisach: art. 60 i 61 K.k.s. Oto one:

• nieprowadzenie księgi (art. 60 § 1),
• nieprzechowywanie księgi (art. 60 § 2),
• niezawiadomienie o prowadzeniu księgi przez inny podmiot (art. 60 § 3),
• nierzetelne prowadzenie księgi (art. 61 § 1 i 2),
• wadliwe prowadzenie księgi (art. 61 § 3).

Do tej listy dochodzą dwa typy czynów związanych wyłącznie z kasami fiskalnymi, określone w art. 62 § 4 K.k.s. Są nimi:

• dokonanie sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej,
• niewydanie z kasy rejestrującej dokumentu stwierdzającego dokonanie sprzedaży.

Te typy czynów zostaną omówione w osobnym artykule.

Nieprowadzenie księgi (art. 60 § 1)

Obowiązek prowadzenia kasy rejestrującej ciąży na podatnikach VAT dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (konsumentów). Rozporządzenie ministra finansów zawęża krąg osób zobowiązanych, przewidując zwolnienia z tego obowiązku. Obecnie jest to rozporządzenie z 29 listopada 2...