Podatki dochodowe: Odszkodowanie wypłacone na podstawie ugody pozasądowej

W sytuacji, kiedy dochodzi dozawarcia porozumienia, namocy którego jednej zestron zostaje wypłacona należność pieniężna jako forma odszkodowania, np.związana zwypadkiem pracownika przypracy, powstaje pytanie, czykwota takiej należności podlega zwolnieniu odopodatkowania podatkiem dochodowym odosób fizycznych. Zreguły tego typu odszkodowania stanowią zapłatę, której celem jest zaspokojenie wszelkich roszczeń jednej zestron iuniknięcie sporu sądowego. Wątpliwości wzbudza również kwestia możliwości zaliczenia takiego odszkodowania dokosztów uzyskania przychodu przezpracodawcę.

Zwolnienie od opodatkowania PIT

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawy o PIT) wolne od podatku dochodowego są: otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw albo przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Z treści przywołanej regulacji wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. Wyłączeniu podlegają między innymi odszkodowania wypłacane według ww. uregulowań, ale wynikające z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

W związku z powyższym, aby wypłacona kwota należności/odszkodowania korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o PIT, muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki:

• jego wysokość lub zasady ustalania muszą wynikać z przepisów odrębnych ustaw,
• podstawą jego przyznania nie może być zawarta umowa lub ugoda inna niż ugoda sądowa.

W odniesieniu do pierwszej przesłanki powstaje pytanie, jak należy rozumieć odszkodowanie, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw. Z reguły kwota przyznanej na mocy porozumienia/umowy pozasądowej należności zostaje ustalona między stronami indywidualnie (np. jako wartość przybliżona kosztów leczenia). Co za tym idzi...