NSA: W pewnych okolicznościach kaucja może stać się kosztem uzyskania przychodu

Co do zasady kaucje gwarancyjne mają charakter zwrotny i w momencie ich wpłaty nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów dla podatnika. Jednak w momencie, w którym jasne staje się, iż kaucji nie będzie można odzyskać z powodu niewypłacalności kontrahenta, stają się one wydatkiem o charakterze definitywnym.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia NSA Stefan Babiarz, Sędzia WSA (del.) Bogusław Woźniak (sprawozdawca), Protokolant Krzysztof Zaleski, po rozpoznaniu w dniu 10 września 2019 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Szefa Krajowej Administracji Skarbowej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 września 2017 r., sygn. akt III SA/Wa 2575/16 w sprawie ze skargi G. sp. z o.o. w W. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 12 maja 2016 r., nr IPPB6/4510-176/16-4/AZ w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz G. sp. z o.o. w W. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 września 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 2575/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi G. sp. z o. o. z siedzibą w W. uchylił interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 12 maja 2016 r. nr IPPB6/4510-176/16-4/AZ w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał art. 146 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.) – dalej jako: "P.p.s.a".

Sąd I instancji podał, że G. sp. z o. o. z siedzibą w W. (Spółka) we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przedstawiła stan faktyczny, zgodnie z którym głównym przedmiotem działalności Spółki jest pośrednictwo w sprzedaży lotów czarterowych.

Spółka w dniu 25 października 2011 r. podpisała umowę ze swoim kontrahentem, O. sp. z o. o. (O.). Przedmiotem umowy było zobowiązanie się O. do świadczenia na rzecz Spółki usług czarteru lotniczego.

Zgodnie z zapisami umowy czarterowej O. zobowiązało się do wykonywania na zlecenie Spółki usług przewozu lotniczego grup pasażerów Spółki samolotami pasażerskimi na określonych trasach w okresie do października 2012 r. Spółka była zobowiązana m. in. do złożenia tzw. kaucji gwarancyjnych, tj. kaucji za zakontraktowane miejsca oraz za opłaty portowe na każdej serii tras. Terminowe opłacanie kaucji było warunkiem wykonania usług przez O., wobec czego w celu zapewnienia wykonania zakontraktowanych rejsów Spółki była obowiązana uiszczać te kwoty na podstawie faktur wystawionych przez O..

Kaucje gwarancyjne służyły zatem zabezpieczeniu interesów Spółki w wykonaniu zakontraktowanych usług przez O.. Z zapisów umowy czarterowej wynikało uprawnienie O. do użycia kaucji, w razie konieczności, do pokrycia należności Spółki płatnych przez O. zgodnie z umową, które nie zostały zapłacone w myśl zapisów umowy i jej załączników. W przypadku wykorzystania złożonej kaucji przez O. Spółka zobowiązała się do jej uzupełnienia do uzgodnionej wysokości.

Dopiero po wykonaniu zakontraktowanych usług strony zobowiązały się do rozliczenia kaucji: przy płatności za ostatni przelot w poszczególnym łańcuchu przelotów oraz jako płatność za opłaty lotniskowe na ostatnim rejsie.

W dniu 31 lipca 2012 roku O. poinformował Spółkę o tym, że odwołał świadczenie usług na jej rzecz. Do tego dnia Spółka uregulowała w 100% kaucje gwarancyjne należne O. na podstawie zapisów umowy na poczet wykonania zakontraktowanych rejsów. Kwoty uregulowanych kaucji gwarancyjnych, pomimo niewykonania zleconych usług czarteru lotniczego, nie zostały zwrócone. Zgodnie z informacją uzyskaną od syndyka masy upadłości O. postanowieniem sądu upadłościowego z dnia 8 listopada 2012 r. została ogłoszona upadłość O. obejmująca likwidację majątku dłużnika.

W takich okolicznościach Spółka zgłosiła w toku prowadzonego postępowania upadłościowego do zaspokojenia wierzytelność obejmującą kwoty uregulowanych przez nią kaucji gwarancyjnych, niemniej jednak nigdy nie uzyskała zwrotu tych świadczeń.

W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym zapytano,

czy Spółka jest uprawniona aby zaliczyć pełną wysokość kaucji gwarancyjnych zapłaconych na rzecz O. do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851 ze zm.) – dalej jako: "u.p.o.l.". W ocenie Spółki jest ona uprawniona do zaliczenia pełnej wysokości kaucji gwarancyjnej do kosztów uzyskania przychod...