NSA. Odsetki od odszkodowania nie korzystają ze zwolnienia z PIT

Z uzasadnienia: Przepisy regulujące zwolnienia podatkowe powinny być interpretowane ściśle i nie należy ich interpretować rozszerzająco. Skoro odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego nie są ani właściwym odszkodowaniem, ani zadośćuczynieniem, to nie mieszczą się w zakresie zwolnienia podatkowego. W orzecznictwie wskazuje się, że jeśli ustawodawca nie wymienił odsetek od odszkodowania, jako podlegających zwolnieniu to przyjęcie odmiennego poglądu, byłoby przejawem niedopuszczalnego zastosowania wykładni rozszerzającej. (...) przyznane skarżącemu odsetki powinny być zaliczone do przychodów z innych źródeł.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Tomasz Kolanowski, Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Marek Olejnik, Protokolant Bernadetta Pręgowska, po rozpoznaniu w dniu 17 października 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy działającego z upoważnienia Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 14 czerwca 2016 r. sygn. akt I SA/Gd 250/16 w sprawie ze skargi W. L. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 3 listopada 2015 r. nr ITPB4/4511-375/15/MP w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych:

1. uchyla zaskarżony wyrok w całości,
2. oddala skargę w całości,
3. zasądza od W. L. na rzecz Szefa Krajowej Administracji Skarbowej kwotę 580 (słownie: pięćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1.1. Wyrokiem z dnia 14 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 250/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w sprawie ze skargi W. L. uchylił interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 3 listopada 2015 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych.

1.2. W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego skarżący podał, że zawarł z Bankiem umowę o świadczenie kompleksowej i zindywidualizowanej obsługi. W Banku tym ulokował swoje oszczędności. Kontrola wewnętrzna w Banku wykryła, że pracownica Banku dopuszczała się przestępstwa ciągłego - inwestowała pieniądze klientów Banku, w tym skarżącego, bez ich dyspozycji, a następnie wyprowadzała je z kont. Wnioskodawca wniósł pozew o zapłatę odszkodowania za wyrządzoną szkodę. Na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego na rzecz skarżącego zasądzono odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Odszkodowanie to zostało zasądzone wnioskodawcy za rzeczywistą szkodę. Odszkodowanie zostało zasądzone na podstawie art. 361, art. 415 i art. 442¹ § 2 Kodeksu cywilnego. Odszkodowanie nie miało związku z prowadzoną przez skarżącego działalnością gospodarczą. W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania: 1. Czy kwota zasądzonego odszkodowania będzie korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych? 2. Czy kwota zasądzonych odsetek ustawowych od przedmiotowego odszkodowania korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych? Zdaniem skarżącego przedmiotowe odszkodowanie oraz odsetki ustawowe od niego zasądzone przez Sąd Apelacyjny podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Skarżący wskazał, że kwota z tytułu zasądzonego odszkodowania jako nie związana z działalnością gospodarczą oraz nie będąca kwotą tytułu utraconych korzyści (lucrum cessans) nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej zwana: "u.p.d.o.f.") W ocenie strony skarżącej zwolnienie zasądzonego odszkodowania determinuje zwolnienie z opodatkowania odsetek od niego.

1.3. Minister Finansów w interpretacji indywidualnej z dnia 3 listopada 2015 r. uznał stanowisko skarżącego za prawidłowe jedynie w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania zasądzonego odszkodowania. Organ wskazał, że wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od takich świadczeń, a zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania i zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

2.1. Po uprzednim wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa skarżący wniósł skargę do WSA w Gdańsku, zarzucając naruszenie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. poprzez stwierdzenie, że zasądzone odsetki ustawowe od odszkodowania podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem skarżącego sporne odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną - a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób.

2.2. W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

2.3. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Sąd I instancji nie podzielając stanowiska organu wskazał, że odsetki, jako świadczenie akcesoryjne, są bezpośrednio i ściśle związane ze świadczeniem głównym, w tym przypadku przychodem z tytułu wypłaconego odszkodowania. Źródło odsetek stanowi wprawdzie nieterminowe wywiązanie się dłużnika z obowiązku zapłaty świadczenia głównego, niemniej jednak odsetki nie mogłyby powstać, gdyby nie obowiązek jego wypłaty. Nie ma w ocenie WSA uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że świadczenia te, ze względu na ich odrębny charakter, powinny być przypisane do dwóch niezależnych od siebie źródeł przychodów. Skoro przychód podlegał zwolnieniu z opodatkowania, to również odsetki z tym przychodem związane powinny z przedmiotowego zwolnienia korzystać. Sąd I instancji uznał, że Minister Finansów dokonał błędnej wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f.

3.1 Skargę kasacyjną od powyższego rozstrzygnięcia złożył pełnomocnik organu, zaskarżając wyrok w całości i wnosząc o jego uchylenie w całości i rozpoznanie skargi, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Autor skargi kasacyjnej zarzucił na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.; dalej zwana: "p.p.s.a."):

• naruszenie prawa materialnego, mające wpływ na wynik sprawy, tj. art. 21 ust. 1 pkt 3b w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2012 poz. 361 ze zm.; dalej zwana: "u.p.d.o.f.") poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie przez Sąd, że w stanie faktycznym opisanym we wniosku kwota odsetek zasądzonych obok kwoty głównej nie podlega opodatkowaniu, ponieważ odsetki, jako świadczenie akcesoryjne, są bezpośrednio i ściśle związane ze świadczeniem głównym, w tym przypadku przychodem z tytułu wypłaconego odszkodowania wobec tego nie podlegają opodatkowaniu, podczas gdy roszczenie o odsetki jest roszczeniem akcesoryjnym w stosunku do należności głównej, co do którego ustawa o podatku dochodowym od...