Jaki jest tryb postępowania o przyznanie emerytury według nowych zasad?

Prawo do emerytury przyznawanej i obliczanej według nowych zasad, zwanej dalej nową emeryturą, przysługuje emerytom, którzy osiągną zróżnicowany powszechny wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 887), zwanej dalej ustawą emerytalną.

Prawo do nowej emerytury zależy wyłącznie od osiągnięcia przez wnioskodawcę zróżnicowanego powszechnego wieku emerytalnego. Dla ustalenia prawa do tej emerytury nie ma znaczenia długość posiadanego okresu składkowego i nieskładkowego. Konieczne jest jednak udowodnienie jakiegokolwiek okresu ubezpieczenia.

Nowa emerytura przysługuje zarówno tym osobom, które przystąpiły do jednego spośród otwartych funduszy emerytalnych, jak i tym, które do takiego funduszu nie przystąpiły.

Tryb postępowania w sprawie wniosku o nową emeryturę

Postępowanie dotyczące przejścia pracownika na emeryturę regulują przepisy ustawy emerytalnej oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz. 1412).

Zobowiązują one pracodawców m.in. do wystawiania aktualnym i byłym pracownikom zaświadczeń oraz dokumentów poświadczających:

• posiadane okresy składkowe i nieskładkowe,
• osiągane przychody stanowiące podstawę wymiaru składek, jak również inne uzyskiwane świadczenia pieniężne i w naturze mające wpływ na wysokość emerytury,
• okresy pracy w szczególnych warunkach albo w szczególnym charakterze.

Prawo do nowej emerytury przyznaje się nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. W przypadku tej emerytury prawo do świadczenia może powstać także w trakcie np. pobierania zasiłku chorobowego.

Prawo do nowej emerytury i do okresowej emerytury kapitałowej oraz ich wysokość ustala, w drodze decyzji ZUS, na wniosek osoby ubezpieczonej lub jej pełnomocnika, zgłoszony bezpośrednio do ZUS.

Przykład:

Z wnioskiem o emeryturę wystąpił nasz pracownik, ur. w 1949 r., który pomimo spełnienia w 2014 r. warunków nabycia prawa do emerytury nadal pozostawał w zatrudnieniu. Czy mamy obowiązek złożenia w jego imieniu wniosku do ZUS o przyznanie emerytury według nowych zasad?

W tym konkretnym przypadku pracownik jest obowiązany sam zgłosić wniosek o emeryturę w ZUS.

Wniosek o nową emeryturę może być złożony bezpośrednio w organie rentowym na piśmie lub zgłoszony ustnie do protokołu, jak też przesłany za pośrednictwem poczty lub złożony w polskim urzędzie konsularnym. Organ rentowy zobowiązany jest również do przyjęcia i załatwienia wniosku złożonego za pośrednictwem płatnika składek.

Wniosek o emeryturę można też zgłosić w formie dokumentu elektronicznego, za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Wniosek w tej formie może być zgłoszony przez elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS, utworzoną zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. nr 64, poz. 565, z późn. zm.). Aktualnie wnioski takie można składać przez Elektroniczny Urząd Podawczy (EUP) ZUS.

Wniosek zgłoszony w formie dokumentu elektronicznego powinien być:

1. uwierzytelniony przy użyciu mechanizmów określonych w art. 20a ust. 1 powołanej wyżej ustawy z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji (...) lub mechanizmów określonych przez ZUS na podstawie art. 20a ust. 2 tej ustawy oraz
2. zgodny ze wzorem dokumentu elektronicznego ustalonym przez ZUS.

Wniosek o emeryturę może być zgłoszony także:

• za pośrednictwem przedsiębiorcy uprawnionego do wykonywania działalności pocztowej w obrocie krajowym lub zagranicznym, a w przypadku osób zamieszkałych za granicą - za pośrednictwem urzędu konsularnego,
• w formie elektronicznej, za pomocą internetu, przez elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS (w tym przypadku - dokument musi być podpisany za pomocą kwalifikowanego e-podpisu posiadającego certyfikat).

Wniosek o przyznanie nowej emerytury obejmuje również oświadczenie o członkostwie w OFE. Złożenie wniosku oznacza jednoczesne złożenie wniosku o ustalenie prawa do nowej emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej.

Wniosek o przyznanie emerytury można zgłosić, wypełniając odpowiedni formularz. Formularze dostępne są w każdej jednostce terenowej ZUS oraz na stronach internetowych ZUS: www.zus.pl

Skompletowany wniosek należy zgłosić z odpowiednim wyprzedzeniem, nie wcześniej jednak niż na miesiąc przed spełnieniem warunków wymaganych do przyznania emerytury. Przedwczesne zgłoszenie wniosku spowoduje, że ZUS wyda decyzję odmawiającą przyznania emerytury.

Wobec których pracowników pracodawca nie ma obowiązku pośredniczenia w składaniu wniosku o emeryturę?

Zarówno ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., do których nie stosuje się przepisów art. 46-47, 50, 50a oraz 50e ustawy emerytalnej, dotyczących emerytur ustalanych według zasad dotychczasowych, a więc osoby, którym emerytura zostanie ustalona na nowych zasadach, określonych w art. 24 lub 184 ww. ustawy, jak również ubezpieczeni urodzeni przed 1 stycznia 1949 r., którzy będą przechodzić na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym lub też na emeryturę wcześniejszą dla osób wykonujących pracę w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze, sami zgłaszają wnioski o emeryturę w organie rentowym.

W związku z powyższym w przypadku tych osób - pracodawca nie ma obowiązku kompletowania i sporządzania wniosku oraz przedkładania go we właściwym oddziale ZUS. Jeśli jednak to uczyni, data zgłoszenia wniosku zostanie ustalona na zasadach ogólnych (nie będzie nią data sporządzenia wniosku).

Pracodawca nie będzie jednak całkowicie zwolniony z obowiązków wobec ZUS w tym zakresie. We wszystkich tych sprawach, w których do obliczenia wysokości emerytury będzie niezbędna dokumentacja mająca wpływ na ustalenie wysokości emerytury, pracodawca ma obowiązek wystawienia odpowiednich dokumentów (np. zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, świadectwa pracy itp.).

Zygmunt Łobejko