Firma w spadku - jak zabezpieczyć przed likwidacją jednoosobową działalność gospodarczą - część II

Zbliżające się wejście w życie ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej stało się okazją, aby omówić zagadnienia związane z przekazaniem sukcesorowi lub sukcesorom firmy, prowadzonej w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. W pierwszej części zastanawialiśmy się nad sposobami postępowania w przypadkach, w których z różnych powodów nie można wskazać sukcesora. Dzisiaj o jednym ze sposobów postępowania w sytuacji znacznie korzystniejszej - w której osoba lub firma sukcesora jest znana, i firmę można przekazać lub do przekazania przygotować.

Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę kapitałową

Jak wiadomo, ze względu na ścisłe prawne i podatkowe powiązanie firmy prowadzonej w formie jednoosobowej działalności gospodarczej z osobą właściciela, przekazanie prowadzonej w tej formie działalności może nastręczać liczne trudności. Korzystniejszym rozwiązaniem może okazać się przekształcenie firmy przed sprzedażą w spółkę kapitałową. Działania związane z sukcesją spółki kapitałowej są dużo prostsze, dają wiele możliwości różnych rozwiązań (chociażby zmiana roli z aktywnego przedsiębiorcy na pasywnego udziałowca, sprzedaż udziałów różnym osobom w różnych częściach, przekazanie części udziałów członkom rodziny, umorzenie udziałów itp.).

Do lipca 2011 r. przekształcenie działalności prowadzonej jednoosobowo w spółkę prawa handlowego było prawnie niedopuszczalne. Praktyka kwalifikowała przekształcenia odnoszące się do osób fizycznych jako przekształcenia gospodarcze, nienazwane, nieopisane oraz nieprzewidujące sukcesji prawnej wprost, poza przypadkami wyraźnie określonymi w przepisach (np. wniesienia aportu w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części).

Ustawa z 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, która weszła w życie 1 lipca 2011 r., wprowadziła w przepisach dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej szereg udogodnień dla przedsiębiorców.

Przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą umożliwiono przekształcenie, zmianę formy dotychczas prowadzonej działalności na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę kapitałową (art. 26 ustawy z 25 marca 2011 r., art. 551 i art. 584¹–584¹³ znowelizowanego Kodeksu spółek handlowych).

Ustawa z 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (wyciąg)

„Art. 26 § 5. Przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (...) (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą) (przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową).”

Elementy procedury przekształcenia w spółkę kapitałową

Przepisy ustawy z 25 marca 2011 r. nowelizujące Kodeks spółek handlowych (dalej: K.s.h.) dla przekształcenia działalności jednoosobowej w spółkę kapitałową – jednoosobową – przewidują specyficzną procedurę. Do przekształcenia wymagane są:

1) sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta,

2) złożenie oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy,

3) zawarcie umowy spółki albo podpisanie statutu spółki przekształconej,

4) powołanie członków organów spółki przekształconej,

5) dokonanie w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenie przedsiębiorcy przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Poszczególne elementy procedury przekształceniowej winny odpowiadać wymogom wskazanym w przepisach, tj.:

Sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta – plan przekształcenia powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego (art. 5846

K.s.h.) oraz zawierać co najmniej ustalenie wartości bilansowej majątku przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy (art. 584⁷ K.s.h.). Jako załączniki do planu przekształcenia przedsiębiorca powinien sporządzić:

• projekt oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy,

• projekt aktu założycielskiego (statutu),

• wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) przedsiębiorcy przekształcanego,

• sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy.

  ...