Dopuszczalność rezygnacji z kasy rejestrującej

Obowiązek stosowania kas rejestrujących obejmuje wszystkich przedsiębiorców dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. Podatnik użytkujący kasę fiskalną musi dokonywać rejestracji wszystkich czynności zrealizowanych na rzecz takich podmiotów. Wynika to z art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Sprzedaż tylko na rzecz przedsiębiorców

Nie jest niczym nadzwyczajnym, iż przedsiębiorcy zmieniają zakres swojej działalności. Ci, których oferta została skierowana tak do podmiotów gospodarczych jak i osób prywatnych mogą uznać za korzystniejsze skupienie się wyłącznie na pierwszej z tych grup.

Przykład
Podatnik prowadzi skład budowlany. Dokonuje w nim sprzedaży na rzecz osób prywatnych, którą dokumentuje przy użyciu kasy fiskalnej oraz na rzecz podmiotów gospodarczych potwierdzaną fakturami. Uznał, za bardziej zyskowne zrezygnowanie ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych i skupienie się na sprzedaży dla przedsiębiorców. W takim przypadku ma on podstawę do rezygnacji z kasy rejestrującej.

W takiej sytuacji znika prawne uzasadnienie dla dalszego stosowania kasy rejestrującej. Ponieważ odpadł obowiązek ewidencjonowania przy użyciu kasy fiskalnej, nie ma obowiązku jej posiadania a co za tym idzie podatnik może zrezygnować z kasy fiskalnej.

W sprawie tej wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 19 grudnia 2011 r., sygn. IBPP4/443-1534/11/KG. Uznał w niej, że niedokonywanie sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych stwarza możliwość rezygnacji ze stosowania tego typu urządzeń, z uwagi na brak obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy jego zastosowaniu. Podobnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 8 marca 2019 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.15.2019.1.MN, zajął stanowisko, że skoro podatnik dokonuje wyłącznie dostawy towarów objętej zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy lub dokonuje dostawy na rzecz podmiotów gospodarczych, sprzedaż którym nie podlega takiemu wymogowi, może złożyć do w właściwego naczelnika urzędu skarbowego wniosek o wyrejestrowanie dotychczas używanej kasy.

Wyłącznie działalność zwolniona z VAT

W życiu gospodarczym może się również zdarzyć, iż podatnik zaprzestaje wykonywania działalności podlegającej ewidencjonowaniu za pomocą kasy rejestrującej na taką, która jest wyłącznie zwolniona przedmiotowo z takiego obowiązku.

Przykład
Podatnik prowadził sklep z używanymi telefonami komórkowymi oraz jednocześnie zajmował się pośrednictwem ubezpieczeniowym. Zrezygnował całkowicie z działalności handlowej na rzecz pośrednictwa ubezpieczeniowego korzystającego ze zwolnienia przedmiotowego z ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej.

Takiej sytuacji dotyczy interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 4 marca 2015 r., sygn. ITPP1/443-1533/14/AJ.

Dobrowolna instalacja kasy

W praktyce zaistnieć mogą przypadki, gdy podatnik pomimo braku obowiązku stosowania kasy w prowadzonej działalności gospodarczej używa jej dobrowolnie. To czy użytkowanie takie było wynikiem wyboru, pomyłki, czy nieznajomość przepisów nie ma znaczenia. Istotne jest, że kasa zaczęła być użytkowana w przypadku braku przesłanek do jej używania, tj. sprzedaż nie przekroczyła kwoty uprawniającej do korzystania ze zwolnienia ze stosowania tego sposobu ewidencji. Jeżeli podatnik dobrowolnie rozpoczął ewidencjonować w kasie fiskalnej sprzedaż na rzecz osób prywatnych, może zrezygnować z jej stosowania pod warunkiem, że spełniał on i spełnia warunki wymagane do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania.

W interpretacji indywidualnej z 11 września 2015 r., sygn. IBPP3/4512-467/15/AŚ, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał, że gdy wartość sprzedaży na rzecz osób prywatnych nie przekroczyła progu zastosowania kasy rejestrującej lecz kasa została zainstalowana dobrowolnie, podatnik może korzystać ze zwolnienia podmiotowego z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy z uwagi na nieprzekroczenie w poprzednim roku podatkowym kwoty obrotu 20 000 zł na rzecz osób prywatnych. Zatem podatnik może w dowolnym miesiącu zrezygnować z jej użytkowania.

Z kolei w interpretacji indywidualnej z 18 września 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-1.4012.520.2018.1.AJ, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że pomimo dobrowolnego prowadzenia ewidencji sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej w ramach zlikwidowanej działalności gospodarczej, w razie wznowienia działalności, podatnik ma prawo skorzystania ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej. Oczywiście konieczne jest aby sprzedaż na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej nie była wyłączona z takiego zwolnienia (aktualnie na podstawie § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 2519).

Minusy rezygnacji z kasy

Decyzja o rezygnacji ze stosowania kasy rejestrującej nie może być pochopna z dwóch powodów:

1. Konieczności zwrotu ulgi na zakup kasy. Obowiązek zwrotu ulgi z uwagi na zaprzestanie jej stosowania może okazać się bardziej dotkliwy niż dokonywanie np. przeglądów technicznych urządzenia. Dlatego czasem warto trzymać takie urządzenie „w pogotowiu” nie zaś definitywnie z niego rezygnować „płacąc” za to zwrotem ulgi na jego nabycie,
2. Całkowita rezygnacja z kasy rejestrującej oznacza zamknięcie sobie drogi do wznowienia sprzedaży na rzecz osób prywatnych. Podatnik będzie zmuszony odmówić klientowi sprzedaży albo zdecydować się na zakup nowej kasy. Jednak przy takiej inwestycji podatnik nie może liczyć na żadną ulgę. Z kolei sprzedaż na rzecz osób prywatnych z pominięciem kasy rejestrującej przynieść może konsekwencje na gruncie karno skarbowym.

Zakończenie użytkowania kasy

Sposób zakończenia używania kasy fiskalnej określony został z oddziale 5 rozdziału 2 w § 34 rozporządzenia Ministra Finansów z 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. poz. 816, z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem podatnik:

1. wystawia raport fiskalny dobowy i raport okresowy (miesięczny),
2. niezwłocznie, przy pomocy serwisanta, dokonuje odczytu zawartości pamięci fiskalnej poprzez wystawienie raportu fiskalnego rozliczeniowego i sporządza z tej czynności protokół według wzoru stanowiącego wzór do tego rozporządzenia,
3. składa protokół z odczytu zawartości pamięci fiskalnej wraz z załączonym raportem fiskalnym rozliczeniowym, w terminie 5 dni od dnia ich sporządzenia, do właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego,
4. sporządza i składa, wraz z ww. dokumentami, do właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego wniosek o wyrejestrowanie kasy z ewidencji kas zgodnie ze wzorem do niniejszego rozporządzenia.

Przepisy nie wskazują wprost terminu, w jakim wniosek o wyrejestrowanie kasy z ewidencji ma zostać złożony. Jednak z uwagi na obowiązek dołączenia do wniosku protokołu z odczytu zawartości pamięci fiskalnej i raportu fiskalnego, wymagane byłoby zachowanie 5-dniowego terminu, liczonego od dnia sporządzania tych dokumentów. Tak więc w terminie 5 dni od dnia otrzymania kopii protokołu podatnik powinien sporządzić i złożyć wniosek o wyrejestrowanie kasy z ewidencji naczelnikowi urzędu skarbowego.

Zgodnie z § 36 powołanego wyżej rozporządzenia w przypadku zakończenia przez kasę pracy w trybie fiskalnym podatnik nie może prowadzić ewidencji przy jej użyciu.

Adam Okonkwo