Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem nie dla przedsiębiorcy

Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem przysługuje wyłącznie osobie, która jest pracownikiem uprawnionym do urlopu wychowawczego. Oznacza to, że osoby prowadzące działalność gospodarczą, które na czas sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem rezygnują - zawieszają prowadzenie działalności gospodarczej (analogicznie jak osoby pozostające w stosunku pracy, przebywające na urlopie wychowawczym) są wyłączone ustawowo z możliwości uzyskania dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem/dziećmi.

Interpelacja nr 23977 do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie dodatku do zasiłku rodzinnego w okresie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem dla osób prowadzących działalność gospodarczą

Szanowna Pani Minister,

zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 111) dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres: 24 miesięcy kalendarzowych; 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu; 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Z przywołanej regulacji prawnej wynika, że dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem przysługuje wyłącznie osobie, która jest pracownikiem uprawnionym do urlopu wychowawczego. Oznacza to, że osoby prowadzące działalność gospodarczą, które na czas sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem rezygnują - zawieszają prowadzenie działalności gospodarczej (analogicznie jak osoby pozostające w stosunku pracy, przebywające na urlopie wychowawczym) są wyłączone ustawowo z możliwości uzyskania dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem/dziećmi. Osoby takie, pomimo spełnienia wszystkich pozostałych kryteriów wymaganych do uzyskania tego rodzaju wsparcia, określonych szczegółowo w ustawie, w tym spełniające kryterium dochodowe wynoszące 674 zł miesięcznie na osobę w rodzinie (lub 764 zł jeśli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne), nie mają możliwości uzyskania tego świadczenia.

Istniejący stan prawny ogranicza osoby prowadzące działalność gospodarczą, najczęściej kobiety, opiekujące się dziećmi w okresie rezygnacji przez nich z prowadzenia działalności gospodarczej ze względu na sprawowanie osobistej opieki nad dziećmi, co nie wydaje się uzasadnione i słuszne. Na zasadność zmiany przepisów w tym zakresie wskazywał również m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 czerwca 2018 r. (sygn. akt I OSK 287/18). Podkreślić ponadto trzeba, że stosownie do art. 6a ust. 1 pkt 1 i art. 36 aa ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 423, 432) osoby prowadzące działalność gospodarczą mają prawną możliwość skorzystania z ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, opłacanego z budżetu państwa, w okresie zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej w związku ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem, analogicznie jak osoby pracujące przebywające na urlopach wychowawczych. Świadczy to w sposób niewątpliwy o zbliżonej sytuacji prawnej osób sprawujących osobistą opiekę nad dziećmi, będących zarówno pracownikami, jak też osobami prowadzącymi działalność gospodarczą. W praktyce natomiast nie sposób dostrzec różnic między sytuacją faktyczną pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym i sprawującego osobistą opiekę nad dziećmi, a sytuacją osoby, która rezygnuje z prowadzenia działalności gospo...