Czy przekształcenie spółdzielni w spółkę powinno być zakazane?

Przepisy Kodeksu Spółek Handlowych wyłączają zawiązanie spółki z o.o. jedynie przez jednoosobową spółkę z o.o., a utworzenie spółki z o.o. przez spółdzielnię należy zaliczyć do czynności leżącej w zakresie wolności prowadzenia działalności gospodarczej.

Interpelacja nr 32341 do ministra sprawiedliwości w sprawie wątpliwości interpretacyjnych dotyczących zakładania spółek z o.o. przez zarządy i rady nadzorcze rolniczych spółdzielni produkcyjnych (RSP) w świetle art. 56 par. 3 i 4 ustawy Prawo spółdzielcze

Do mojego biura nadal zwracają się członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych (RSP), którzy zgłaszają bezprawne działania organów RSP polegające na zakładaniu spółek z o.o. pod egidą obecnych zarządów wraz z radami spółdzielni celem wyprowadzania majątku RSP. Bulwersujące jest przy tym stanowisko notariuszy akceptujących akty założycielskie spółek, które to akty KRS bezkrytycznie rejestruje. Wcześniejsza odpowiedź na moją interpelację nr 20588 wyjaśniła i ukróciła zjawisko przekształceń RSP w spółdzielnie pracy, a Sejm RP ostatecznie w ubiegłym roku wyeliminował możliwość takich przekształceń.

Obecne działania różnych kancelarii doradców są niejako kontynuacją łamania prawa poprzez nakłanianie spółdzielni rolniczych do zakładania spółek z o.o. Przykładem jest Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Zwycięstwo” w Jasienicy – nr KRS: 0000068006. Zarząd wraz z radą spółdzielni rejestruje w KRS nr 0000749218 spółkę z o.o., której udziałowcem, wspólnikiem, jak wynika z akt, jest rolnicza spółdzielnia produkcyjna nr KRS 0000068006. Celem głównym pozostaje zamiar likwidacji spółdzielni i następnie wyprowadzenie pod postacią aportu majątku członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej do podstawionej spółki z o.o. Ustawa Prawo spółdzielcze nie zezwala spółdzielni na udział w jakiejkolwiek konkurencyjnej spółce.

Czynności pozorne prowadzące do obchodzenia prawa wynikającego z ustawy reguluje art. 56 par. 3 Prawa spółdzielczego, który zakazuje członkom rady i zarządu zajmowania się interesami konkurencyjnymi, zaś art. 56 par. 4 zakłada, że gdy zaistnieje sytuacja z art. 56 par. 3, organ kontrolny - rada spółdzielni powinna zareagować. Tymczasem działania wspólne rady i zarządu mają sprawiać wrażenie, że skoro wszyscy członkowie głosują za, jest to asumpt do naruszania prawa.

Co istotne, proces likwidacji RSP ma zapewnić zaspokojenie roszczeń członków likwidowanej spółdzielni, czego nie zapewnia nowo powstała spółka.

Prokuratura Rejonowa w Bielsku-Białej, poinformowana o nieprawidłowościach, nie podejmuje działań przerywających niedopuszczalne praktyki. Wręcz uważa taki proceder za poprawny (sygn. PR1 DS1826-2018 oraz sygn. Kp. 309/19 Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej).

Co istotne, prawidłowa ustawowa likwidacja spółdzielni jest opodatkowana podatkiem dochodowym. Pomijając zakaz wynikający z ustawy, aport majątku spółdzielni rolniczej do spółki z o.o. pozbawia budżet państwa należnego podatku w postaci setek milionów złotych uszczupleń podatkowych Skarbu Państwa.

Czy zakładanie spółek z o.o. przez zarządy i rady nadzorcze RSP w ocenie Pana Ministra jest zgodne z art. 56 par. 3 i 4 Prawa spółdzielczego, czy też taki proceder jest przestępstwem karnym i skarbowym i powinna go ścigać prokuratura?

Jerzy Jachnik, 28-06-2019 r.

Odpowiedź na interpelację nr 32341 w sprawie wątpliwości interpretacyjnych dotyczących zakładania spółek z o.o. przez zarządy i rady nadzorcze rolniczych spółdzielni produkcyjnych (RSP) w świetle art. 56 par. 3 i 4 ustawy Prawo spółdzielcze

Szanowny Panie Marszałku!

W odpowiedzi na przekazaną przy piśmie pani Barbary Dolniak, Wicemarszałka Sejmu R.P. z dnia 16 lipca 2019 r., interpelację nr 32341 Pana Posła Jerzego Jachnika w sprawie wątpliwości interpretacyjnych dotyczących zakładania spółek z ograniczoną odpowiedzialnością przez zarządy i rady nadzorcze rolniczych spółdzielni produkcyjnych (RSP) w świetle art. 56 § 3 i 4 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2018 r. poz. 1285 oraz z 2019 r. poz. 730, 1080 i 1100), zwanej dalej prawo spółdzielcze, w zakresie właściwości Ministra Sprawiedliwości, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień:

Należy wskazać, że zgodnie z art. 151 § 1 i 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 505), zwanej dalej k.s.h., spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Z przepisów tych wynika, że co do zasady nie istnieją żadne przesłanki negatywne do utworzenia przez spółdzielnię spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przepisy k.s.h. wyłączają zawiązanie spółki z o.o. jedynie przez jednoosobową spółkę z o.o., inne ograniczenia w zakresie prowadzenia działalności g...