Co nowego w Wiążącej Informacji Stawkowej od 1 stycznia 2021 r.

Co to jest WIS? Jest to nowa w polskim systemie podatkowym instytucja wprowadzona do ustawy o VAT. Ma ona zapewnić podatnikom ochronę poprzez zapewnienie bezpieczeństwa transakcji. Rolę taką pełniły interpretacje indywidualne lecz WIS czyni to w stopniu dużo większym poprzez związanie organów podatkowych jej treścią. Nie mogą one bowiem w stosunku do stron objętych WIS zastosować stawki VAT, innej niż ta która wskazana została w tejże informacji.

Celem wprowadzenia WIS było zapewnienie bezpiecznego otoczenia podatkowego w zakresie stawek VAT, w szczególności dla podatników najmniejszych. Ich możliwości walki o swoje prawa są skromniejsze, natomiast wkład podatkowy największy. Czy tę dysproporcję udało się a właściwie udaje się zniwelować to już zupełnie inna sprawa. Lepszą metodą niż wprowadzanie kolejnego narzędzia interpretacyjnego wydaje się uproszczenie i uporządkowanie systemu podatkowego (w tym przypadku VAT).

Zmiany w WIS od Nowego Roku

Określenie terminu ważności WIS

Interpretacje w tym zakresie, które były wydawane do 31 grudnia 2020 r. nie miały określonego terminu ważności. Nie oznacza to, że były one bezterminowe. Mogły one wygasnąć w dwóch przypadkach:

• z mocy prawa gdy nastąpiła zmiana przepisów dotyczących VAT,
• zostać uchylone bądź zmienione w określonych przypadkach, przykładem mogą być zmiany w Nomenklaturze scalonej (CN) lub jej interpretacjach, lub też w przypadku wykrycia w tym zakresie nieprawidłowości.

Od 1 stycznia 2021 r. zgodnie z art. 42ha ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług WIS oraz decyzje Szefa Krajowej Administracji Skarbowej i Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o zmianie WIS są ważne przez okres 5 lat od dnia ich wydania.

Przykład
Załóżmy, że podatnik otrzymał wydaną na swój wniosek WIS w dniu 1 marca 2021 r. Oznacza to, że o ile nie będzie miała miejsca zmiana regulacji mających wpływ na zmianę stawki VAT lub też klasyfikacji dóbr (usług) stanowiących przedmiot WIS, ważność otrzymanej przez podatnika interpretacji trwać będzie do 1 marca 2026 r. Oznacza to jednocześnie, iż od dnia 2 marca 2026 r. podatnik pozbawiony będzie ochrony w zakresie objętym interpretacją, która z mocy prawa wygasła. Będzie więc on zmuszony wystąpić ponownie o wydanie WIS w tym zakresie.

Można się zastanawiać czy jest to dobre rozwiązanie. Ale biorąc pod uwagę częste zmiany interpretacji w zakresie podatków, które są polską specyfiką, w interesie podatnika leży posiadanie interpretacji możliwie najświeższej.

WIS także do towarów klasyfikowanych według PKWiU

W myśl art. 42a ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2021 r. Wiążąca Informacja Stawkowa, mająca formę decyzji zawiera następujące elementy:

• opis towaru lub usługi stanowiących przedmiot WIS,
• klasyfikację towaru według działu, pozycji, podpozycji lub kodu Nomenklatury scalonej (CN) albo według działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług albo według sekcji, działu, grupy lub klasy Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych albo usługi według działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, niezbędną do:
  1. określenia stawki podatku właściwej dla towaru lub usługi,
  2. stosowania przepisów ustawy oraz przepisów wykonawczych,
• stawkę podatku właściwą dla towaru lub usługi.

Regulacja ta do 31 grudnia 2020 r. zawierała bardzo poważny brak. Pomimo, iż regulacje ustawy o VAT – w pewnym przynajmniej zakresie jak np. załącznik nr 15 do niej – odwoływały się do klasyfikacji PKWiU, wydanie informacji stawkowej w tym zakresie nie zostało przewidziane a ograniczone do CN i PKOB. W związku z koniecznością naprawy tego niedociągnięcia od 1 stycznia 2021 r. zmianie uległo brzmienie art. 42a pkt 2 ustawy o VAT. Zmiana ta polegała właśnie na uzupełnieniu możliwości klasyfikacji towarów według grup statystycznych również w zakresie PKWiU.
Zgodnie z art. 7 ustawy z 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2419) rozszerzenie to znajduje zastosowanie do postępowań w sprawie wydania WIS, wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie ww. ustawy, czyli przed 1 stycznia 2021 r.

Odmowa wydania decyzji w sprawie WIS

Zgodnie z zapisem art. 42b ust. 3 ustawy o VAT dane we wniosku o wydanie WIS składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Oświadczenie dotyczy wskazania, że w zakresie składanego wniosku nie toczy się wobec wnioskodawcy postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa, kontrola celno-skarbowa jak również sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego.

Regulacja ta została uzupełniona przez dodanie art. 42b ust. 8a. Zgodnie z nim WIS nie wydaje się jeżeli przedmiotowy zakres wniosku o jej wydanie, w dniu jego złożenia jest przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo gdy w tym zakresie sprawa została rozstrzygnięta co do istoty w decyzji lub postanowieniu.

W myśl art. 42b ust. 8b powołanej ustawy w takich przypadkach wydawane jest postanowienie, na które przysługuje zażalenie. Tego rodzaju uregulowanie ma zastosowanie do postępowań wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2021 r.

Ograniczenie ochrony zapewnianej przez WIS

Wprowadza je regulacja art. 42ca ustawy o VAT. Zgodnie z nią jeżeli przedmiot WIS stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, organy podatkowe nie są związane decyzją w sprawie WIS.

Zgodnie z art. 5 ust. 5 ustawy o VAT nadużyciem prawa są czynności, które stanowią przedmiot opodatkowania tym podatkiem, które pomimo spełniania warunków formalnych określonych w tejże ustawie, mają ze cel osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą przepisy.

Wskazówkę jak należy pojmować zachowanie stanowiące nadużycie prawa na gruncie VAT znaleźć można w wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 21 lutego 2006 r. w sprawie C-255/02 Halifax plc, Leeds Permanent Development Services Ltd v. County Wide Property Investments Ltd. W sprawie tej Trybunał dokonał następującego rozstrzygnięcia. Uznał, że niezbędne jest takie określenie czynności stanowiącej nadużycie prawa, aby możliwe stało się odtworzenie sytuacji, która istniałaby gdyby podatnik nie dokonał transakcji stanowiącej wspomniane nadużycie. Dokonać tego należy zdaniem Trybunału w następujący sposób, dokonując oceny czy:

• dane transakcje pomimo spełniania formalnych przesłanek określonych tak w ramach dyrektywy VAT jak i ustawodawstwa krajowego rodzą skutek w postaci uzyskania korzyści podatkowej, której osiągnięcie pozostaje w sprzeczności z celem tychże przepisów,
• ogół obiektywnych okoliczności wskazuje, iż celem głównym transakcji jest uzyskanie korzyści w zakresie VAT.

Istotne w tej kwestii znaczenie ma wyrok NSA z 12 grudnia 2019 r., sygn. akt I FSK 1503/17. Sąd orzekł w nim, że czynności świadczonych przez uczestników zorganizowanego oszustwa, które przybrało formę „karuzeli podatkowej” jako z gruntu bezprawnych nie można traktować jako nadużycie prawa. Są one po prostu działaniem pozaprawnym.

Regulacja, zgodnie z którą podatnik pozbawiony zostaje ochrony prawnej przez WIS w związku z nadużyciem prawa znajduje zastosowanie również do WIS wydanych przed wejściem w życie ustawy z 27 listopada 2020 r. a więc tj. do wszystkich wydanych po 1 listopada 2019 r.

Adam Okonkwo