Ujemna marża

Dla sprzedaży niektórych towarów używanych ustawodawca wprowadził szczególną procedurę rozliczania podatku VAT, która polega na tym, że podstawą opodatkowania jest marża, przez którą rozumieć należy różnicę pomiędzy kwotą należności, którą uiszcza nabywca a ceną nabycia towarów lub usług, pomniejszoną o kwotę podatku. Sprzedawca odprowadza zatem tylko VAT od marży, bez prawa do odliczenia VAT z faktur zakupu. Jak obliczyć zatem należność dla budżetu, jeżeli towar sprzedany zostaje po cenie niższej niż cena nabycia?

Zgodnie z art. 120 ust. 4 i 10 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.; dalej: ustawa o VAT), podatnik może stosować szczególną procedurę opodatkowania marży, jeśli nabył towary używane m.in. od osoby fizycznej niebędącej podatnikiem VAT. Aby stosować tę procedurę do sprzedaży towarów używanych nie ma potrzeby zawiadamiania naczelnika urzędu skarbowego, obowiązek taki dotyczy natomiast sprzedaży dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków. Nie występuje również obowiązek jakiejś szczególnej rejestracji dla podatnika.

Istotą procedury szczególnej jest opodatkowanie nie całej kwoty należnej z tytułu sprzedaży, lecz marży. Sposób ten ma na celu uniknięcie podwójnego opodatkowania.

Przez towary używane w rozumieniu art. 120 należy rozumieć ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne.

Kiedy opodatkować marżę?

Zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, w przypadku podatnika wykonującego czynności polegające na dostawie towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika dla celów prowadzonej działalności lub importowanych w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między całkowitą kwotą, którą ma zapłacić nabywca towaru a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku.

Jak widać, opodatkowanie w systemie marży zostało ograniczone do pewnej kategorii towarów używanych, a mianowicie do tych towarów używanych, które podatnik nabył uprzednio w celu ich odprzedaży. Dla systemu marży nie jest także obojętne od kogo podatnik nabył towar. Omawiany przepis dotyczy bowiem dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków, które podatnik nabył od:

- osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, lub niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej;
- podatników, o których mowa w art. 15 ustawy, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;
- podatników, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana zgodnie z art. 120 ust. 4 i 5;
- podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;
- podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w art. 120 ust. 4 i 5, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Podobnie – a więc na zasadach marży - mogą swe usługi opodatkować podatnicy świadczący usługi turystyki (art. 119 ustawy o VAT).

Stawka VAT

Co do zasady marżę opodatkowuje się według stawki podstawowej VAT, tj. stawki 22 % (zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22 %). Można jednak stosować stawkę niższą - 7 %, ale tylko w przypadku, gdy przedmiotem obrotu są dzieła sztuki i przedmioty kolekcjonerskie oraz antyki (art. 120 ust. 2 i 3 ustawy o VAT).

Podobne stanowisko w sprawie stawki VAT stosowanej dla opodatkowania marży zajął np. Pierwszy Urząd Skarbowy w Bydgoszczy w postanowieniu z dnia 26 lipca 2005 r. (sygn. PP2-443-90/05) czy też Urząd Skarbowy w Koszalinie piśmie z dnia 5 stycznia 2005 r. (sygn. PPII/443-133/2004). Stosownie do treści tych pism, stwierdzić należy, że zgodnie z art. 146 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o VAT, w okresie od dnia przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej do dnia 31 grudnia 2007 r., stawkę podatku 0 % stosuje się do dostaw w kraju i wewnątrzwspólnotowego nabycia książek (PKWiU ex 22.11) - z wyłączeniem książek adresowych o zasięgu krajowym, regionalnym i lokalnym, książek telefonicznych, teleksów i telefaksów (PKWiU 22.11.20-60.10), nut, map i ulotek - oznaczonych stosowanymi na podstawie odrębnych przepisów symbolami ISBN, czasopism specjalistycznych.

Zgodnie z przepisem art. 120 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w pkt 1-3 oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne.

Stosownie do art. 120 ust. 4 tej ustawy, w przypadku podatnika wykonującego czynności polegające na dostawie towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez podatnika dla celów prowadzonej działalności lub importowanych w celu odsprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między całkowitą kwotą, którą ma zapłacić nabywca towaru, a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku.

Jak wynika z ww. przepisów dostawa w kraju książek oznaczonych symbolami ISBN podlega opodatkowaniu w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2007 r. podatkiem VAT w wysokości 0 %, stosując natomiast procedurę opodatkowania marży zastosowanie ma stawka podatku od towarów i usług w wysokości 22 % zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Deklar...