Kiedy transakcję z podmiotem powiązanym trzeba udokumentować?

Przepisy ustaw o podatkach dochodowych nakładają na podatników - w określonych okolicznościach - obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej (tzw. dokumentacji cen transferowych) transakcji dokonywanej (dokonywanych) przez tych podatników z podmiotami z nimi powiązanymi (kapitałowo lub osobowo) lub z podmiotami posiadającymi miejsce zamieszkania lub siedzibę w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową, czyli w tzw. rajach podatkowych. W praktyce nie jest jednak jasne, co należy rozumieć pod pojęciem "transakcji", co w konsekwencji przysparza podatnikom trudności w zakresie ustalenia, czy w konkretnym przypadku podatnik jest obowiązany do sporządzenia stosownej dokumentacji.

Kto powinien posiadać dokumentację?

Zgodnie z art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, w odniesieniu do takiej (tych) transakcji, w której łączna kwota świadczeń wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym przekracza określony ustawowo próg równowartości EURO.

Z kolei zgodnie z art. 9a ust. 2 tej ustawy, określone ustawowo progi równowartości EURO dla transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi wynoszą:

• 100.000 EURO - jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, określonego zgodnie z art. 16 ust. 7, albo
• 30.000 EURO - w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo
• 50.000 EURO - w pozostałych przypadkach.

Natomiast na podstawie art. 9a ust. 3 cytowanej ustawy, obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych obejmuje transakcję, w związku z którą zapłata należności wynikająca z takiej transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową pod warunkiem, że łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona temu podmiotowi w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość 20.000 EURO.

Obowiązek określonego podatnika do sporządzenia dokumentacji cen transferowych uzależniony jest więc w znacznej mierze od kursu EURO, który stanowi podstawę do ustalenia wysokości wskazanych powyżej limitów kwotowych w przeliczeniu na walutę polską. Podstawowe znaczenie ma więc w tym zakresie dzień, z którego należy obowiązujący w tym dniu kurs EURO przeliczyć na walutę polską.

Na podstawie art. 9a ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wyrażone w EURO wielkości, przelicza się na walutę polską po średnim kursie ogłaszanym przez Narodowy Bank Polski, obowiązującym w ostatnim dniu roku podatkowego poprzedzającego rok podatkowy, w którym została zawarta transakcja objęta obowiązkiem sporządzania dokumentacji cen transferowych.

W związku z powyższym, biorąc pod uwagę, że ogłoszony przez NBP kurs średni EURO z 31 grudnia 2009 r. wyniósł 4,1082 PLN, podatnicy są obowiązani do sporządzania dokumentacji podatkowych w odniesieniu do transakcji, w których kwota zapłaconych (lub wymagalnych) w roku 2010 świadczeń (przy założeniu, że rokiem podatkowym podatnika jest rok kalendarzowy), przekracza równowartość:

• 410.820 PLN - jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, albo
• 123.246 PLN - w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo
• 82.164 PLN - w przypadku dokonywania transakcji bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania (siedzibę) na terytorium tzw. raju podatkowego, albo
• 205.410 PLN - w pozostałych przypadkach.