Finansowanie szkoleń dla pracowników – konsekwencje podatkowe w kontekście ostatnich zmian w przepisach

Do obowiązków pracodawców należy m.in.ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Byumożliwić wypełnianie tego obowiązku, wprowadzono przepisy regulujące kwestie przyznawania pracownikom urlopów szkoleniowych oraz innych świadczeń, np.pokrywania kosztów kształcenia, dokształcania idoskonalenia zawodowego, zwrotu kosztów przejazdu. Ponadto kwestia finansowania lub dofinansowania szkoleń oraz różnych innych form podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników jest oddługiego czasu normą wprzypadku bardzo wielu firm, które decydują się nafinansowanie przedmiotowych świadczeń bezwzględu naobowiązki wynikające wtym zakresie zprawa pracy, dostrzegając poprostu korzyści płynące zposiadania dobrze wyszkolonej iprzygotowanej dorealizacji powierzanych obowiązków kadry pracowników.

Niestety, fakt ułatwiania pracownikom podnoszenia ich kwalifikacji zawodowych dodatkowo może rodzić po stronie i pracownika, i pracodawcy obowiązki na gruncie przepisów prawa podatkowego. Konsekwencją przyznawania pracownikom określonych świadczeń w związku z podnoszeniem przez nich kwalifikacji może być w niektórych sytuacjach powstanie u nich podlegającego opodatkowaniu przychodu oraz obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania PIT w wyniku uzyskiwania przez nich przychodów z tzw. nieodpłatnych świadczeń.

Przychody ze stosunku pracy

Przychodem ze stosunku pracy, zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, są bowiem wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze, w tym w szczególności świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, a także wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Z przywołanego wyżej przepisu jasno wynika, że do przychodów pracownika zalicza się wszystkie otrzymywane przez niego świadczenia, zarówno pieniężne, jak i niepieniężne, wynikające ze stosunku pracy łączącego pracownika i pracodawcę bądź mające związek z wykonywaniem przez niego pracy. Nieodpłatne świadczenie to natomiast sytuacja, w której dochodzi do przysporzenia majątku danej osoby, mające (dla niej) konkretny wymiar finansowy (por. sygn. akt I SA/Gd 2285/98).

Dodatkowo warto zwrócić uwagę na fakt, że także w wydawanych interpretacjach organy skarbowe często przyjmują, że co do zasady wartość świadczeń otrzymywanych przez pracownika na dokształcanie i podnoszenie kwalifikacji zawodowych stanowi jego przychód ze stosunku pracy (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 24 sierpnia 2010 r., nr IPPB4/415-470/10-2/JK).Taka teza nie wydaje się jednak być uniwersalna, gdyż nie w każdym przypadku możemy mówić o powstaniu u pracownika przysporzenia czy też korzyści będącej jednocześnie przychodem podatkowym.

Przykładowo trudno uznać, że pracownik skierowany przez pracodawcę na szkolenie ściśle związane z wykonywanymi przez niego na stanowisku pracy obowiązkami uzyskuje z tego tytułu przysporzenie majątkowe o określonej dla niego wartości finansowej (w sferze prywatnej), powodujące powstanie przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia ze stosunku pracy u pracownika. Będzie tak – jak się wydaje – w przypadku szkoleń produktowych dla pracowników działu sprzedaży, szkoleń z zakresu obsługi programu finansowo-księgowego dla księgowych czy też innych szkoleń związanych bezpośrednio z zajmowanym stanowiskiem pracy.

Świadczenia o charakterze nieodpłatnym

Pomimo że przepisy podatkowe nie regulują wprost przypadków, w których świadczenie pracodawcy o charakterze nieodpłatnym nie stanowi przychodu, to jednak w części interpretacji organów podatkowych utarł się pogląd, że przychodu określonego w art. 12 ustawy o PIT nie stanowią koszty szkoleń niezbędnych dla wykonywania obowiązków pracownika na określonym stanowisku (por. interpretacja indywidualna ministra finansów z 3 lipca 2009 r. wydana za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, nr IBPBII/1/415-333/09/HK). Jest to zatem niejako wsparcie przedstawionej powyżej przez autorów tezy.

Gdyby jednak rozumowanie to – oparte na braku możliwości powstania przychodu w przypadku realizacji przez pracownika obowiązków na określonym stanowisku pracy – uznać za poprawne, mogłoby się wydawać, że zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT jest zbędne, ponieważ koszty szkoleń z samej swej istoty nie stanowiłyby przychodu pracownika. Takie przypuszczenie można jednak wysnuć tylko na „pierwszy rzut oka”, gdyż wspomniane zwolnienie dotyczy wszelkiej formy podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracownika, a więc także przykładowo zapewnienia mu takich szkoleń czy kursów, które stanowią dla pracownika pewien benefit, który może być wykorzystany nie tylko na obecnie zajmowanym stanowisku pracy i stanowi dla niego pewne przysporz...