Opodatkowanie odszkodowań

Interpelacja nr 4342 do ministra finansów w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym odszkodowania przyznawanego byłym właścicielom lub ich spadkobiercom za niezgodne z prawem upaństwowienie przedsiębiorstw prywatnych

Krótkie przedstawienie stanu faktycznego będącego przedmiotem interpelacji.

Jak wiadomo, Skarb Państwa odpowiada i obowiązany jest wypłacać odszkodowanie byłym właścicielom (ich spadkobiercom) za niezgodne z prawem upaństwowienie przedsiębiorstwa prywatnego. Jest to doniosłe osiągnięcie ustawodawcy, pozwalające naprawić szkody i krzywdy wyrządzone wskutek bezprawnego działania władzy publicznej. Dla pokrzywdzonych, a obecnie uprawnionych, to szansa na satysfakcję. Ale w takiej beczce miodu (a miód to dlatego, że odszkodowanie obejmuje zarówno straty, jak i utracone korzyści, a więc pełną szkodę) jest także i łyżka dziegciu. Otóż okazuje się, że od takiego odszkodowania, przyznanego po dziesiątkach lat, trzeba płacić podatek dochodowy na zasadach ogólnych (19%, 30% albo 40%). Tak jest, gdy wysokość odszkodowania została ustalona na podstawie ekspertyz biegłych, natomiast wolne od tego obciążenia jest takie samo odszkodowanie wtedy, gdy jego wysokość została ustalona według przepisów ustawy lub przepisów wydanych na jej podstawie. Takie różnicowanie praw (obowiązków) osób uprawnionych wydaje się nieuzasadnione.

Mamy bowiem dwa takie same stany faktyczne w znaczeniu materialnym (odszkodowanie), które różnią się tylko tym, że zostały obliczone według różnych kryteriów formalnych, przy takim samym kodeksowym, czyli normatywnym, rozumieniu pojęcia szkoda. Przecież szkoda, jakąkolwiek techniką obliczona, powinna zawsze odzwierciedlać stratę i utracone korzyści materialne.

W związku z tym pozwalam sobie sformułować pod adresem Pana Ministra następujące pytania:

- Jaka jest dotychczasowa skala krytyki interpelowanego zjawiska? Krytyka jest o tyle uzasadniona, albowiem odszkodowanie, pomniejszone o podatek, przy jego wypłacie nie jest pełnym odszkodowaniem.

- Czy w Ministerstwie podejmowane są działania w celu zniesienia tych, moim zdaniem, nieuzasadnionych różnic?

Z poważaniem

Poseł Jan Łączny

Koszalin, dnia 27 lipca 2006 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 4342 w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym odszkodowania przyznawanego byłym właścicielom lub ich spadkobiercom za niezgodne z prawem upaństwowienie przedsiębiorstw prywatnych

Szanowny Panie Marszałku! W związku z interpelacją Pana Posła Jana Łącznego w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym odszkodowania przyznanego byłym właścicielom lub ich spadkobiercom za niezgodne z prawem upaństwowienie przedsiębiorstw prywatnych uprzejmie informuję.

Stosownie do postanowień art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), zwanej dalej ˝ustawą˝, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Podstawową zasadą podatku dochodowego od osób fizycznych jest zatem powszechność opodatkowania. Natomiast wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią wyjątek od tej reguły i jakakolwiek wykładania rozszerzająca przepisów ...