Interpelacja nr 603 do ministra finansów w sprawie wątpliwości dotyczących stosowania art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w związku z art. 116 ustawy.

Szanowny Panie Ministrze! W Polsce działało tysiące spółek z o.o. posiadających jednego wspólnika będącego osobą fizyczną. Działały od wielu lat płacąc do budżetu miliardy zł. Organy podatkowe doprowadziły je do likwidacji, przez co dziesiątki tysięcy osób straciło pracę, a tysiące ich wspólników doprowadzono do ruiny, orzekając o ich odpowiedzialności za zaległość takich spółek z o.o.

Organy podatkowe stwierdzały nieważność umów o pracę członka zarządu z taką spółką z racji posiadania wszystkich jej udziałów. Wg władzy umowa taka była nieważna, gdyż zawarta była sam ze sobą. Jeżeli tak było, to taka spółka z o.o. nigdy nie istniała, nie miała osobowości prawnej, gdyż w innym przypadku umowa o pracę byłaby ważna, ponieważ zawarta została między osobą fizyczną a osobą prawną. Jeżeli wskutek błędów legislacyjnych w rozumieniu przepisów prawa do 2001 r. nie było rejestrów handlowych ani żadnej spółki handlowej i każdy akt notarialny umowy założycielskiej jednoosobowej spółki kapitałowej był nieważny z mocy kc, to nie tylko ww. spółek z o.o., ale również i spółek Skarbu Państwa, Gmin, tzw. spółek córek, przedsiębiorstw państwowych itd., i prawnie istniał tylko jedyny wspólnik bądź jedyny akcjonariusz.

Według władzy tylko te pierwsze spółki z o.o. nie istniały. Istnieli tylko ich wspólnicy, którzy będąc osobami fizycznymi prowadzili pozarolniczą działalność jako osoby fizyczne, i dlatego każdy wydatek na rzecz członka zarządu był wydatkiem osoby fizycznej na siebie samą, z mocy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych niestanowiący kosztów uzyskania przychodów. Dlatego nie było możliwe zawarcie umowy o pracę. Dowodzi tego wprowadzony od 2003 r. art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemach ubezpieczeń społecznych obejmujący wspólników jednoosobowych spółek obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności. Przepis ten objął ubezpieczeniem chyba też Skarb Państwa, Gminy, tzw. spółki matki, przedsiębiorstwa państwowe, gdyż są też one wspólnikami jednoosobowych spółek z o.o. i akcyjnych (art. 4 § 1 pkt. 4 ksh).

Spółki te doprowadzono do likwidacji przez określanie zaległości podatkowej na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (updop). Przepis ten w zw. z treścią art. 15 ust. 1 updop dotyczy jedynie kosztów wynikających z dwustronnych czynności mających związek z uzyskaniem przychodów, z woli ustawodawcy niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Wydatek na rzecz udziałowców wynika jedynie z wykonywania prawa z udziału i dlatego jest świadczeniem jednostronnym. Przepis pkt 38 nie może być usytuowany w art. 16 ust. 1 updop, gdyż nie dotyczy on świadczeń dwustronnych i nie ma związku z uzyskaniem przychodu. Jest pusty, gdyż nigdy nie miał zastosowania z mocy art. 15 ust. 1 updop i nie powinno go nigdy być. Udziałowiec jest fikcją prawną nieistniejącą w świecie fizycznym, podobnie jak i spółka z o.o. Udziałowiec to prawo - wykonywanie prawa z udziałów - a nie wspólnik będący osobą fizyczną, realnie istniejący.

Skoro spółki tej nie było, to wydanie nieistniejącej spółce z o.o. decyzji określającej jej zaległość w pdop jest wydaniem decyzji nieistniejącej osobie prawnej, przez co jest ona trwale niewykonalna, gdyż nikomu jej nie wydano. Wydano ją też bez podstawy prawnej i z rażącym naruszeniem art. 16 ust. 1 pkt 38 updop. Nie można było wydać decyzji orzekającej o odpowiedzialności jako osoby trzeciej członkowi jej zarządu. Skoro spółki z o.o. nie było, to członka jej zarządu też być nie mogło. Jeżeli spółka taka jednak istniała, to nie można było określić zaległości podatkowej ani stwierdzić nieważności umowy o pracę.

Organy podatkowe i sądy obciążyły tysiące spółek z o.o. i ich wspólników błędami legislacyjnymi, nierówno traktując osoby wobec prawa, naruszając zasadę praworządności, zaufania do władzy i ochrony obrotu gospodarczego.

Wobec powyższego pytam Panią Minister i Pana Ministra:

1. Czy prawdą jest, że przepis art. 16 ust. 1 pkt 38 updop w stanie prawnym obowiązującym do 1999 r. i od 1999 r. nie ma żadnego zastosowania?

2. Czy decyzja wydana ww. spółce z o.o. określająca jej zaległość w podatku dochodowym od osób prawnych dotknięta jest wadą nieważności z powodu jej trwałej niewykonalności, wydania jej bez podstawy prawnej i z rażącym naruszeniem prawa materialnego art. 16 ust. 1 pkt 38 updop?

3. Czy decyzja orzekająca o odpowiedzialności jako osoby trzeciej członka zarządu takiej spółki za zaległość tej spółki z o.o. w podatku dochodowym od osób prawnych dotknięta jest wadą nieważności z powodu jej trwałej niewykonalności, wydania jej bez podstawy prawnej i z rażącym naruszeniem prawa materialnego art. 116 ustawy Ordynacja podatkowa?

4. Jakie kroki zamierza się podjąć, aby tysiącom jednoosobowych spółek z o...