Zmiany w administracji podatkowej i skarbowej

Interpelacja nr 7462 do ministra finansów w sprawie strategii i planów rozwoju administracji podatkowej i skarbowej oraz jej roli w zwalczaniu szarej strefy gospodarczej

Szanowny Panie Ministrze! Administracja podatkowa oraz administracja kontrolno-skarbowa spełnia szczególną rolę w zapewnieniu przewidzianych przepisami prawa wpływów do budżetu państwa. Jest ona również odpowiedzialna za ochronę ekonomicznych interesów Rzeczypospolitej Polskiej oraz Unii Europejskiej.

Biorąc pod uwagę coraz to nowe zadania i obowiązki związane również ze zmianą uregulowań prawnych na szczeblu UE, jak i na szczeblu krajowym ww. służby podatkowo-skarbowe przechodzą cykliczne modernizacje związane m.in. z fluktuacją kadr.

Mając powyższe na uwadze uprzejmie proszę o zajęcie stanowiska w podniesionej sprawie i przekazanie informacji:

1. Jakie są założenia strategii ministra finansów oraz rządu z ramienia koalicji PO-PSL w zakresie zasad funkcjonowania na najbliższe lata administracji podatkowej oraz administracji kontrolno-skarbowej?

2. Na jakim etapie jest ewentualnie realizowana ww. strategia?

3. Jakie będą zdaniem ministra finansów pozytywne i negatywne aspekty wdrażania faktycznego i prawnego zmian w administracji podatkowej oraz administracji kontrolno-skarbowej, w szczególności jakie będą jej skutki społeczne, gospodarcze oraz dla finansów publicznych?

4. Czy w związku z rządami nowej koalicji PO-PSL wśród kadry zarządzającej oraz wśród pracowników terenowej administracji kontrolno-skarbowej, administracji podatkowej oraz w komórkach organizacyjnych Ministerstwa Finansów były lub będą wprowadzane jakiekolwiek zmiany kadrowe? Czy są one podyktowane względami politycznymi?

5. Czy jednym ze sposobów pozbywania się przez kierownictwo Ministerstwa Finansów starych stażem pracowników oraz kadry zarządzającej, o którym mowa powyżej, była lub jest:

- nieuzasadniona i znaczna zmiana warunków płacowych na niekorzyść pracownika,

- przenoszenie do odległych od miejsca zamieszkania jednostek administracji podatkowej oraz administracji kontrolno-skarbowej,

- nieuzasadniona degradacja z zajmowanego stanowiska służbowego połączona ze zmianą warunków płacowych?

6. Z jakimi związkami zawodowymi oraz z jakimi organizacjami branżowymi działającymi w administracji podatkowej oraz w administracji kontrolno-skarbowej współpracuje minister finansów, biorąc pod uwagę ewentualne wdrażanie strategii funkcjonowania tej administracji na najbliższe lata?

7. Czy każdorazowe plany zmiany zasad funkcjonowania w administracji podatkowej oraz w administracji kontrolno-skarbowej są przedmiotem konsultacji i uzgodnień ze związkami zawodowymi oraz z innymi organizacjami w nich działającymi?

8. Jakie są efekty tej ww. współpracy i wzajemnych uzgodnień?

9. Jakie i ewentualnie dlaczego postulaty zgłaszane przez związki zawodowe oraz organizacje branżowe działające w administracji podatkowej oraz w administracji kontrolno-skarbowej nie są przez ministra finansów uwzględniane?

10. Czy strategia funkcjonowania na najbliższe lata administracji podatkowej oraz administracji kontrolno-skarbowej przewiduje zwiększenia zadań związanych ze zwalczaniem szarej strefy gospodarczej? Jakie to są zadania?

11. Czy minister finansów bierze pod uwagę, że częsta modernizacja funkcjonowania administracji podatkowej oraz administracji kontrolno-skarbowej może przyczynić się do osłabienia efektywności zwalczania szarej strefy gospodarczej?

12. Czy komórki organizacyjne Ministerstwa Finansów oraz terenowe jednostki przez niego nadzorowane prowadziły lub prowadzą jakąkolwiek współpracę z pełnomocnikiem do spraw opracowania programu zapobiegania nieprawidłowościom w instytucjach publicznych?

Łączę wyrazy szacunku

Poseł Maks Kraczkowski

Warszawa, dnia 18 stycznia 2009 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 7462 w sprawie strategii i planów rozwoju administracji podatkowej i skarbowej oraz jej roli w zwalczaniu szarej strefy gospodarczej

Szanowny Panie Marszałku! W związku z przekazaną przy piśmie z dnia 30 stycznia 2009 r. znak: SPS-023-7462/09 interpelacją posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pana Maksa Kraczkowskiego w sprawie strategii i planów rozwoju administracji podatkowej i skarbowej oraz jej roli w zwalczaniu szarej strefy gospodarczej, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

1. Zapewnienie właściwego funkcjonowania administracji podatkowej jest niezbędnym warunkiem wysokiej jakości usług świadczonych przez służbę podatkową. Silna i profesjonalna oraz efektywna i sprawna służba podatkowa, a także promowanie dobrowolnego wypełniania obowiązków podatkowych jest celem zamierzeń organizacyjnych Ministerstwa Finansów. Reforma administracji skarbowej jest konieczna z uwagi na zmieniające się warunki społeczne, rynkowe, gospodarcze i technologiczne. Wypracowanie rozwiązań prawnych, organizacyjnych i finansowych w zakresie problemów występujących w izbach i urzędach skarbowych oraz urzędach kontroli skarbowej zostało powierzone powołanemu w Ministerstwie Finansów Zespołowi do spraw modernizacji administracji podatkowej. W rezultacie jego prac powstał projekt Strategii administracji podatkowej.

U podstaw prac nad strategią legło założenie, iż pozyskiwanie dochodów podatkowych państwa powinno się odbywać w sposób efektywny i sprawny. Temu celowi służyć będzie m.in. dbałość o wysoką jakość usług świadczonych przez służbę podatkową, zapewnioną m.in. poprzez ujednolicenie wewnętrznych struktur organizacyjnych i standardów funkcjonowania administracji podatkowej, przyjęcie jednego systemu zarządzania jakością, współpracę z zagranicznymi administracjami podatkowymi i organizacjami międzynarodowymi w zwalczaniu oszustw podatkowych.

Istotną rolę odgrywać będzie także promowanie dobrowolnego wypełniania obowiązków podatkowych poprzez zorganizowanie aktywnej, ujednoliconej zewnętrznej polityki informacyjnej, właściwe zorganizowanie obsługi podatników, zapewniające dogodne wypełnianie obowiązków podatkowych oraz kontynuację i doskonalenie edukacji ekonomicznej społeczeństwa w kierunku uświadamiania obowiązków podatkowych, a także realizowanie zadań poprawiających wizerunek administracji skarbowej i budujących zaufanie obywateli do administracji skarbowej.

Z kolei w zakresie administracji kontrolno-skarbowej Ministerstwo Finansów opracowało projekt ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz niektórych innych ustaw, którego celem jest wzmocnienie efektywności funkcjonowania kontroli skarbowej. Projekt zakłada wzmocnienie nadzoru sprawowanego przez generalnego inspektora kontroli skarbowej w zakresie postępowań kontrolnych prowadzonych przez dyrektorów urzędów kontroli skarbowej, poprzez możliwość przekazania prowadzenia postępowania innemu dyrektorowi urzędu kontroli skarbowej oraz inicjowania przez generalnego inspektora kontroli skarbowej takich postępowań. Projektowane zmiany znajdą zastosowanie przede wszystkim w przypadkach tzw. spraw aferalnych.

2. Realizacja strategii znajduje się na etapie akceptacji kierownictwa resortu, natomiast projekt ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz niektórych innych ustaw znajduje się na ostatnim etapie prac rządowych.

3. W obliczu zmian warunków ekonomicznych i społecznych polska administracja podatkowa musi podjąć wyzwania, by stać się organizacją efektywną, dynamiczną i godną zaufania, z wysoko wykwalifikowaną kadrą oraz nowoczesną technologią. Reforma służby podatkowej pozwoli na osiągnięcie następujących korzyści:

1) zapewnienie określonych i stabilnych przychodów podatkowych,

2) wzmocnienie funkcji usługowych i kontrolnych oraz zapewnienie podatnikom maksimum ułatwień w dobrowolnym wypełnianiu obowiązków podatkowych,

3) stworzenie nowoczesnej, efektywnej, kompetentnej administracji skarbowej,

4) poprawa wizerunku służb skarbowych, służąca budowaniu zaufania do organów podatkowych, a w konsekwencji do organów państwa,

5) zmniejszenie fluktuacji kadr dzięki większej niż dotychczas stabilizacji zatrudnienia.

Natomiast wprowadzenie w życie uregulowań zawartych w projekcie ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz niektórych innych ustaw poprawi skuteczności kontroli skarbowej w zwalczaniu zjawiska uchylania się od opodatkowania. Ograniczenie szarej strefy wzmocni konkurencyjność gospodarki i przyczyni się do rozwoju przedsiębiorczości. Ponadto zmiany w zakresie kontroli i audytu środków pochodzących z Unii Europejskiej spowodują ograniczenie wydatkowania ich niezgodnie z przeznaczeniem, a tym samym wpłyną na przyznanie ich przez Unię w większej wysokości. Projektowane zmiany w zakresie określania właściwości miejscowej organów kontroli skarbowej pozwolą na bardziej elastyczne kształtowanie zasięgu działania poszczególnych urzędów kontroli skarbowej. Takie rozwiązanie umożliwi lepsze wykorzystywanie możliwości organów kontroli skarbowej, przy uwzględnieniu znacznego zróżnicowania potencjału gospodarczego między poszczególnymi województwami ze względu na liczbę rejestrowanych podmiotów gospodarczych. Obecnie obserwowana jest tendencja do koncentrowania działalności gospodarczej na obszarze wyłącznie kilku województw, co powoduje, iż organy kontroli skarbowej właściwe miejscowo na ich obszarze, ze względu na ograniczenia kadrowe i techniczne, w wielu przypadkach nie są w stanie zapewnić właściwej realizacji celów kontroli skarbowej. Projekt przewiduje powierzenie niektórych zadań związanych z audytem środków unijnych (co zwiększy efektywność audytu) oraz zadań dotyczących orzekania w trybach nadzwyczajnych dyrektorom urzędów kontroli skarbowej (dostosowując procedurę w tym zakresie do analogicznych rozwiązań przyjętych w ustawie Ordynacja podatkowa).

4. W wyniku zmian kadrowych, których eskalacja miała miejsce w latach 2006-2007, polegających na odwoływaniu dyrektorów izb skarbowych oraz naczelników urzędów skarbowych i następnie bezkonkursowym, tymczasowym powierzaniu pełnienia obowiązków dyrektora izby skarbowej/naczelnika urzędu skarbowego nowym kandydatom, obecnie większość izb skarbowych i urzędów skarbowych kierowana jest przez osoby pełniące obowiązki dyrektora/naczelnika ww. jednostek. Mając na celu potrzebę naprawy tej sytuacji oraz zapewnienie właściwej realizacji ustawowych zapisów dotyczących obsadzania ww. stanowisk, minister finansów w dniu 30 października 2008 r. ogłosił konkurs na 201 stanowisk naczelników urzędów skarbowych. Po zakończeniu postępowań konkursowych na wymienione stanowiska kolejnym działaniem będzie ogłoszenie konkursów na stanowiska dyrektorów izb skarbowych. Pozostałe zmiany kadrowe związane są w większości przypadków z przechodzeniem osób, które obecnie sprawują funkcje naczelników urzędów skarbowych, na emeryturę. Natomiast zmiana osób pełniących obowiązki naczelników urzędów skarbowych i dyrektorów izb skarbowych ma jedynie charakter tymczasowy (do czasu rozstrzygnięcia przez ministra finansów konkursu na dane stanowisko).

Z uwagi na profesjonalizację obrotu gospodarczego projekt ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz niektórych innych ustaw przewiduje podniesienie jakości kadr administracji kontrolno-skarbowej poprzez umożliwienie dostępu do najważniejszych stanowisk w kontroli skarbowej (dyrektorów urzędów, inspektorów kontroli skarbowej) osobom legitymującym się specjalistyczną wiedzą i doświadczeniem z zakresu prawa podatkowego - doradcom podatkowym. Możliwość korzystania z doświadczenia doradców podatkowych pozwoli na skuteczniejsze identyfikowanie niepożądanych zjawisk w obrocie gospodarczym oraz ich eliminację. W celu zapobieżenia odpływowi doświadczonych inspektorów kontroli skarbowej do sektora prywatnego oraz zagwarantowania pełnej bezstronności i niezależności w wykonywaniu obowiązków służbowych projektowane jest wzmocnienie statusu pracowniczego inspektorów. Zmiana w tym zakresie polega na precyzyjnym określeniu wyłącznych przesłanek pozbawienia inspektora stanowiska oraz skutków odwołania dla jego stosunku pracy, zbliżając pozycję inspektora do statusu urzędników służby cywilnej. Jednocześnie uzyskanie stanowiska inspektora powiązane będzie z większą dyspozycyjnością i możliwością delegowania inspektorów do wykonywania zadań kontroli skarbowej w innych organach administracji państwowej. Projekt nie przewiduje zmian w zakresie statusu pozostałych pracowników jednostek organizacyjnych kontroli skarbowej.

5. Opisane w interpelacji sposoby traktowania doświadczonych pracowników oraz kadry zarządzającej w jednostkach terenowych nadzorowanych przez ministra finansów nie znajdują potwierdzenia w obecnym stanie rzeczy. Ministerstwo Finansów nie dokonywało „nieuzasadnionych i znacznych zmian warunków płacowych na niekorzyść pracowników”. Wręcz przeciwnie – zauważalny był wzrost wynagrodzeń pracowników związany z wynikami wartościowania stanowisk pracy w służbie...