Opodatkowanie dochodów z nieujawnionych źródeł – poselskie wątpliwości

Interpelacja nr 2386 do ministra finansów w sprawie interpretacji przez urzędy skarbowe art. 20 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Szanowny Panie Ministrze! W myśl art. 20 niniejszej ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.) wysokość przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych ustala się na podstawie poniesionych przez podatnika w roku podatkowym wydatków i wartości zgromadzonego w tym roku mienia, jeżeli wydatki te i wartości nie znajdują pokrycia w mieniu zgromadzonym przed poniesieniem tych wydatków lub zgromadzeniem mienia, pochodzącym z przychodów uprzednio opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania.

Obecna interpretacja przez organy podatkowe przepisu art. 20 ustawy o podatku może w praktyce doprowadzić do kuriozalnych i absurdalnych sytuacji, bowiem obecnie organy te twierdzą, że podatnicy tłumaczący się ze swojego majątku mogą wskazywać jedynie źródła przychodów, które podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są od niego wolne. Innymi słowy każdy, kto na przykład wziął kredyt bankowy, zaciągnął pożyczkę lub otrzymał spadek, może od tych kwot zapłacić 75% podatku, ponieważ – w myśl obecnie obowiązującej interpretacji kontrowersyjnego przepisu art. 20 niniejszej ustawy – fiskus nie chce już uznawać pieniędzy z tych źródeł za wytłumaczenie bogactwa podatników. Jeżeli wydatki i wartości pochodzące np. z kredytów bankowych, hipotecznych, pożyczek lub otrzymanego spadku nie znajdą pokrycia w mieniu zgromadzonym wcześniej, a pochodzącym z przychodów uprzednio opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania, fiskus może ukarać podatnika stawką 75% podatku, co oznacza w praktyce konfiskatę niemalże całego majątku.

Opisana powyżej interpretacja art. 20 niniejszej ustawy może okazać się bardzo niekorzystna dla osób, które zaciągnęły kredyty bankowe, hipoteczne lub zaciągnęły pożyczkę (np. od znajomych). Skoro bowiem środki te nie podlegają opodatkowaniu PIT, to można się spodziewać, że to źródło przychodów zostanie zakwestionowane jako źródło pochodzenia majątku, a więc – w razie kontroli – organ podatkowy może te środki finansowe opodatkować podatkiem w wysokości 75%. Tak niekorzystna sytuacja dotyczy w równej mierze osób, które otrzymały spadek (uiszczony podatek od spadków i darowizn nie jest podatkiem dochodowym, co może oznaczać w niektórych przypadkach podwójne opodatkowanie przychodów osiągniętych z tytułu przyjętego spadku).

Kolejnym absurdem wynikającym z wyżej opisanej interpretacji przez urzędy skarbowe art. 20 niniejszej ustawy może być fakt, że w ten właśnie sposób fiskus będzie opodatkowywał 75% podatkiem nawet te dochody, które pochodzą z przestępstwa. Podatnik będzie wolał zapłacić tak wysoką stawkę podatku niż przyznać, że osiągnięte przez niego dochody pochodzą z przestępstwa (np. handlu narkotykami, kradzieży samochodów, zysków z nierządu itp.).

Zdaniem doradców podatkowych aktualnie obowiązująca interpretacja art. 20 niniejszej ustawy ma jeszcze jeden mankament. Obecnie rysuje się spór pomiędzy podatnikami a organami skarbowymi co do tego, jak należy interpretować przychody wolne od opodatkowania.

W związku z powyżej opisanymi wątpliwościami i kuriozalnymi skutkami interpretacji przez organy skarbowe art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kieruję do Pana Ministra następujące pytania:

1. Jak należy interpretować przychody wolne od opodatkowania: czy chodzi tylko o te zwolnione od podatku na podstawie art. 21 niniejszej ustawy, czy również te, które w ogóle nie podlegają opodatkowaniu, jak wspomniane powyżej pożyczki, kredyty bankowe etc.?

2. Gdzie i w jaki sposób ujawnić dochody pochodzące z kredytów, pożyczek (zaciągniętych np. u znajomych) czy otrzymanego spadku, aby uniknąć – w razie kontroli skarbowej – podatku w wysokości 75%?

3. Jaka jest wykładnia Ministerstwa Finansów dotycząca art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w powyżej opisanej szeroko kwestii?

Z poważaniem Poseł Henryk Siedlaczek

Warszawa, dnia 31 marca 2008 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 2386 w sprawie interpretacji przez urzędy skarbowe art. 20 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na wystąpienie wicemarszałka Sejmu pana Krzysztofa Putry z dnia 9 kwietnia 2008 r., nr SPS-023-2386/08, przy którym załączono interpelację pana posła Henryka Siedlaczka ...