Jak przeliczać kursy walut

Interpelacja nr 6861 do ministra finansów w sprawie przeliczania wartości wyrażonej w walucie obcej według różnych kursów - odrębnego dla rachunku podatku dochodowego oraz odrębnego dla rachunku podatku od towarów i usług

Szanowna Pani Premier! Z dniem 1 stycznia 2007 r. nastąpiła zmiana przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Pracom legislacyjnym nad tymi zmianami towarzyszyły prace parlamentarne nad zmianą ustawy o podatku od towarów i usług, które jednak nie zostały jeszcze zakończone.

Ze względu na zasadę pewności i przejrzystości prawa system podatków bezpośrednich (m.in. system podatków dochodowych) oraz pośrednich (m.in. system podatku od towarów i usług) powinny być ze sobą skorelowane. Projekty ustaw o zmianach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawy o podatku od towarów i usług uwzględniały konieczność powiązania ze sobą obydwu systemów podatkowych. Jednakże ze względu na niezakończenie prac parlamentarnych nad zmianą ustawy o podatku od towarów i usług w terminie umożliwiającym wprowadzenie planowanych zmian od 1 stycznia 2007 r. doszło do zakłócenia zasady pełnej korelacji systemu podatków pośrednich i bezpośrednich. Powoduje to praktyczne problemy u podatników, zwłaszcza w kwestii przeliczania wartości wyrażonej w walucie obcej dla potrzeb rachunku podatku dochodowego oraz rachunku podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za przychody związane z działalnością gospodarczą, w tym przychody ze sprzedaży towarów oraz świadczenia usług, uważane są przychody należne, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane. Jednakże od 1 stycznia 2007 r. zmianie uległ moment, w którym podatnik powinien rozpoznać przychód. Nowe brzmienie art. 12 ust. 3a ustawy wskazuje, iż datą powstania przychodu z działalności gospodarczej jest dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. Analiza przytoczonego przepisu wskazuje, iż co do zasady przychód powinien zostać rozpoznany w chwili zaistnienia jednego ze zdarzeń wymienionych w tym artykule, a więc za moment powstania przychodu należy przyjąć to zdarzenie, które nastąpi w pierwszej kolejności. W praktyce momentem powstania przychodu najczęściej jest dzień wydania towaru, wykonania usługi lub częściowego wykonania usługi, gdyż zapłata należności lub wystawienie faktury następuje dopiero po wykonaniu tych czynności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Powołany przepis nakazuje podatnikowi przeliczenie przychodu wyrażonego w walutach obcych na złote np. w sytuacji sprzedaży towarów zagranicznemu kontrahentowi.

Natomiast dla potrzeb podatku od towarów i usług wartość wyrażona w walucie obcej w przypadku np. dokonania transakcji sprzedaży na rzecz podmiotu zagranicznego powinna zostać przeliczona w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, które przewidują, iż kwotę wyrażoną w walucie obcej przelicza się na złote według ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski bieżącego kursu średniego waluty obcej z dnia wystawienia faktury, pod warunkiem wystawienia faktury w terminie, w którym podatnik obowiązany jest do jej wystawienia (§ 37 ust. 1 rozporządzenia). Przepisy rozporządzenia stanowią, iż co do zasady faktura powinna zostać wystawiona w ciągu 7 dni od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Jednocześnie należy poczynić zastrzeżenie, iż do czasu ogłoszenia przez NBP średniego kursu waluty na dzień bieżący - co następuje około południa tego dnia - w odniesieniu do faktur wystawionych przed jego ogłoszeniem zastosowanie musi znaleźć kurs średni NBP z dnia poprzedniego.

W związku z brakiem powiązania systemów podatku bezpośredniego i pośredniego przedsiębiorcy borykają się z poważnym problemem. Zgodnie z zasadami przeliczania wartości wyrażonych w walutach obcych dla potrzeb rachunku podatku dochodowego podatnik powinien przeliczyć wartość w oparciu o średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Natomiast zgodnie z przepisami rozporządzenia dla potrzeb rachunku podatku od towarów i usług wartość w walucie obcej podatnik powinien przeliczyć w oparciu o średni bieżący kurs NBP z dnia wystawienia faktury, która może zostać wystawiona w ciągu 7 dnia od dnia wydania towaru. W związku z powyższym w przypadku wartości wyrażonej w walucie obcej podatnicy dla potrzeb rachunku podatku dochodowego muszą posłużyć się innym kursem waluty niż dla potrzeb rachunku podatku od towarów i usług.