Interpelacja nr 63 do ministra finansów w sprawie restrykcji ze strony urzędów skarbowych w stosunku do księgowych

Szanowna Pani Minister! Gdy w zeznaniach podatkowych pojawi się jakaś nieprawidłowość, urzędy skarbowe i sądy traktują księgowych jak kryminalistów. Nagminnie łamią przy tym prawo, nie dowodząc często rzeczywistej winy. Codziennością stają się niesprawiedliwe praktyki karania księgowych za niezawinione błędy. Niestety, często trudno im się bronić. Niewielu radców prawnych i adwokatów zna się na przepisach o księgowości oraz karnych skarbowych. Tymczasem władze skarbowe i sądy zachowują się jak bezwzględni inkwizytorzy, mający za nic dowodzenie, kto ponosi winę za nieprawidłowości w buchalterii. Kłopoty ze skarbowo-sądową inkwizycją mają nie tylko księgowi, ale też dyrektorzy finansowi firm. Scenariusz działania urzędów bywa jednak podobny: przedstawiają ˝propozycję nie do odrzucenia˝ - dobrowolne poddania się karze z art. 17 kodeksu karnego skarbowego.

W niedawnym raporcie o polskim sądownictwie Bank Światowy zwrócił uwagę na pilną potrzebę szkoleń dla sędziów z prawa gospodarczego, w tym także przepisów podatkowych. Sytuacja nie pozostaje bowiem bez wpływu na postrzeganie Polski przez zagranicznych inwestorów.

Wobec powyższego pytam Panią Minister:

1. Czy znane są Pani Minister naganne zachowania urzędników skarbowych, którzy stosują restrykcje wobec księgowych za niezawinione błędy?

2. Czy prawdą jest, że w niedawnym raporcie o polskim sądownictwie Bank Światowy zwrócił uwagę na pilną potrzebę szkoleń dla sędziów z prawa gospodarczego, w tym także przepisów podatkowych?

3. Jakie kroki zamierza podjąć Pani Minister, aby sytuacje, w których urzędnicy skarbowi stosują restrykcje wobec księgowych za niezawinione błędy, nie miały miejsca w przyszłości?

Z poważaniem

Poseł Anna Sobecka

Toruń, dnia 17 listopada 2005 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 63 w sprawie restrykcji ze strony urzędów skarbowych w stosunku do księgowych

W odpowiedzi na interpelację Pani Poseł Anny Sobeckiej z dnia 17.11.2005 r., w sprawie restrykcji ze strony urzędów skarbowych w stosunku do księgowych, skierowaną do Ministra Finansów uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Ustawa z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. Nr 83, poz. 930 z późn. zmianami) w art. 9 § 3 przyjmuje rozwiązanie, zgodnie z którym za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe odpowiada jak sprawca także ten, kto na podstawie:

a) przepisu prawa,

b) decyzji właściwego organu,

c) umowy lub

d) faktycznego wykonywania

zajmuje się sprawami gospodarczymi osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Kodeks karny skarbowy w aktualnym brzmieniu nie definiuje pojęcia spraw gospodarczych. Pojęcie to obejmuje wszelkiego rodzaju czynności prawne i faktyczne, które są podejmowane w związku z działalnością danego podmiotu. Bezsprzecznie taki charakter mają m.in. czynności prowadzenia ksiąg rachunkowych, sporządzanie deklaracji podatkowych itp.

Zatem na podstawie art. 9 § 3 K.k.s. osoba fizyczna działająca na rzecz danego podmiotu gospodarczego w charakterze opisanym w tym przepisie, jeżeli nastąpi w tym podmiocie gospodarczym realizacja znamion czynu zabronionego określonego w K.k.s., ponosi odpowiedzialność jako sprawca określony w naruszanej normie.

Dodać należy, iż ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 178, poz. 1479), która wejdzie w życie z dniem 17.12.2005 r., ww. przepis doprecyzowano poprzez nadanie mu następującej treści:

˝Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną˝.

Zgodnie z zasadą legalizmu wyrażoną w art. 10 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zmianami) w związku z art. 113 § 1 K.k.s. urzędy skarbowe są zobowiązane do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania przygotowawczego, gdy dowiedzą się o popełnieniu przestępstwa skarbowego ściganego z urzędu, a także do wniesienia i popierania oskarżenia o ten czyn.

Podstawa wszczęcia postępowania przygotowawczego została określona w art. 303 K.p.k. w związku z art. 113 § 1 K.k.s. W myśl tego przepisu postępowanie wszczyna się, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa skarbowego. Unormowanie to wiąże się ściśle ze stopniem poinformowania organu uprawnionego do wszczęcia dochodzenia lub ś...