Pełnomocnik strony w postępowaniu podatkowym (1)

Zgodnie z treścią art. 133 Ordynacji podatkowej, stroną w postępowaniu podatkowym jest podatnik, płatnik, inkasent lub ich następca prawny, a także osoby trzecie, o których mowa w art. 110–117a. Strona, na podstawie art. 136 Ordynacji, może jednak działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Z treści powyższego przepisu wynika zatem, że to wola strony danego postępowania podatkowego jest czynnikiem decydującym o tym, czy działa ona w postępowaniu osobiście, czy przez ustanowionego przez siebie pełnomocnika.

Prawo do reprezentacji strony w postępowaniu jest niewątpliwie przejawem realizacji zasady czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym. Podkreślenia wymaga fakt, iż ustawodawca statuuje prawo strony do działania przez pełnomocnika, ale nie nakłada na stronę takiego obowiązku.

W przedmiotowym przepisie zawarte zostało jednak dość istotne ograniczenie a mianowicie, charakter czynności wymagających osobistego działania strony wyklucza działanie przez pełnomocnika. Nie oznacza to jednak, że eliminuje możliwość korzystania przez stronę, przy dokonywaniu owych czynności, z asysty pełnomocnika.

Zatem dowód z przesłuchania strony może być przeprowadzony tylko i wyłącznie z udziałem strony. Strona nie może w tym przypadku działać przez ustanowionego przez siebie pełnomocnika, ale nic nie stoi na przeszkodzie by pełnomocnik asystował przy przesłuchaniu, udzielając stronie pomocy prawnej. Z praktyki wynika, że wezwanie podatnika do urzędu skarbowego rodzi często niemały stres, nie mówiąc już o samym poddaniu się czynności przesłuchania. Swoistym pocieszeniem dla podatnika jest niewątpliwie fakt, iż ograniczenie o którym mowa w powyższym przepisie dotyczy jedynie konkretnych czynności procesowych, a nie zaś całego toczącego się postępowania.

Warto dodać, że źródłem obowiązku osobistego działania strony może być przepis prawa, postanowienie organu prowadzącego postępowanie, ewentualnie charakter czynności procesowych.

W kwestii istoty pełnomocnictwa należy wskazać, że wskutek umocowania pełnomocnika do działania, dokonuje on czynności prawnych w imieniu i ze skutkiem dla mocodawcy. Pełnomocnictwa udziela się poprzez dokonanie jednostronnej czynności prawnej o charakterze upoważniającym, czyli przez złożenie oświadczenia woli o udzieleniu pełnomocnictwa. Ważne, aby z treści pełnomocnictwa wyraźnie wynikał zakres umocowania. Udzielone przez mocodawcę pełnomocnictwo może być ogólne i wówczas upoważnia do prowadzenia wszelkich spraw, ale tylko w zakresie zwykłego zarządu, ewentualnie szczególne, czyli upoważniające do prowadzenia konkretnej sprawy albo do dokonania poszczególnych czynności.

Niezwykle istotną kwestią jest określenie momentu, od którego pełnomocnictwo zostaje skutecznie ustanowione. Jest to moment złożenia do akt sprawy oryginału lub urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa albo też dzień zgłoszenia pełnomocnictwa ustnie do protokołu.

Zatem należy podkreślić, iż na pełnomocniku ciąży obowiązek dołączenia do akt oryginału udzielonego mu pełnomocnictwa lub też urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa, przy czym z art. 137 § 3 Ordynacji wynika, że adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa. ...