Nieważność umowy może prowadzić do powstania przychodu do opodatkowania

Nieważność umowy jako czynności prawnej nie przesądza o braku przychodu i niemożności opodatkowania. Nieważność umowy zbycia udziałów powoduje obowiązek zapłaty podatku z tytułu nieodpłatnego świadczenia, które stanowią dla podatnika odsetki od pieniędzy uzyskanych ze zbycia tych udziałów– orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

O co toczył się spór?

W 2001 roku podatnik sprzedał udziały spółce w celu umorzenia. Były to wszystkie udziały spółki, której był jedynym właścicielem, a wartość transakcji opiewała na 1,7 mln zł. Podatnik nie ujął tych pieniędzy w zeznaniu rocznym, uznając, że koszty nabycia udziałów były równe przychodowi ze zbycia.

Organy podatkowe zażądały jednak podatku. Organ I instancji uznał, że był to przychód z kapitałów pieniężnych. Dyrektor izby skarbowej zmienił to stanowisko. Okazało się, że po dwóch latach od transakcji umowę unieważniono. Podatnik zwrócił pieniądze, a sąd rejestrowy potwierdził nieważność wcześniej zawartej umowy zbycia udziałów. Organ odwoławczy uznał jednak, że fakt unieważnienia umowy nie wyklucza opodatkowania. W jego ocenie podatnik uzyskał przychód z innego źródła w postaci nieodpłatnego świadczenia. Była nim wartość oprocentowania sumy, którą dysponował przez okres od zawarcia transakcji sprzedaży do czasu zwrotu pieniędzy. Do opodatkowania przyjęto wartość odsetek, jaką podatnik uzyskałby w swoim banku.

Sprawa na skutek skargi podatnika trafiła na wokandę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Podatnik podkreślał, że skoro umowa była nieważna, to nie można mówić o przychodzie, a co za tym idzie, o podatku. Skutki nieważności nie podlegają opodatkowaniu. Sąd I instancji przyznał jednak rację organom podatkowym. Podatnik złożył więc skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
...