Nadgorliwy lub opieszały spadkobierca nie skorzysta ze zwolnienia

Miesięczny termin (obecnie wynosi on 6 miesięcy) określony w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadku i darowizn, w brzmieniu obowiązującym pomiędzy 1 stycznia 2007 r. a 31 grudnia 2008 r., ma charakter materialnoprawny i nie określa jednej daty końcowej, ale wyznacza przedział czasowy, którego początkowym dniem jest dzień uprawomocnienia się orzeczenia o stwierdzeniu nabycia spadku, a końcowym – dzień odpowiadający początkowemu dniowi terminu w następnym miesiącu. Dokonanie stosownego zgłoszenia zarówno po tym terminie, jak i przed nim jest nieskuteczne i w związku z tym nie prowadzi do zwolnienia od opodatkowania – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi.

W dniu 16 kwietnia 2007 r. podatniczka złożyła zeznanie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych, w którym wymieniła składniki masy spadkowej oraz podała ich wartości rynkowe. Jednocześnie w załączonym piśmie podatniczka poinformowała organ podatkowy, że postępowanie sądowe w sprawie stwierdzenia praw do spadku nie zostało zakończone, a fakt tak wczesnego złożenia ww. zeznania tłumaczyła planowanym wyjazdem za granicę i niemożnością osobistego uczestnictwa w postępowania podatkowym. Postanowienie o nabyciu spadku po zmarłej (z dnia 14 maja 2007 r.) uprawomocniło się, po oddaleniu apelacji, postanowieniem sądu okręgowego z 26 września 2007 r.

Naczelnik urzędu skarbowego ustalił podatniczce zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku po zmarłej. Nie zgadzając się z tą decyzją, podatniczka wniosła o jej uchylenie. Jej zdaniem organ podatkowy w rozstrzygnięciu nieprawidłowo zinterpretował art. 4a w związku z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, twierdząc, że termin miesięczny jest terminem najwcześniejszym, a nie terminem najpóźniejszym, w którym można zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych; terminem najwcześniejszym jest data obowiązku podatkowego, który przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje z chwilą przyjęcia spadku.

Dyrektor izby skarbowej utrzymał jednak w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że z treści art. 4a ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r., wynika, że w celu skorzystania ze zwolnienia od podatku podatnicy muszą m.in. poinformować właściwy urząd skarbowy o nabytym w drodze spadku majątku, w ściśle określonym terminie. Przekazanie tych danych musi nastąpić w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2–8 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a w przypadku dziedziczenia – od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, poprzez złożenie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych SD-Z1.

Z powyższego wynika, zgodnie z uzasadnieniem dyrektora izby skarbowej, że zwolnienie określone w cytowanym wyżej art. 4a nie ma zastosowania w sytuacji, gdy obowiązek podatkowy powstał na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1, tj. z chwilą przyjęcia spadku, lecz w przypadkach, gdy obowiązek podatkowy powstał na podstawie art. 6 ust. 4 ww. ustawy, tj. z chwilą uprawomocnienia orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Tak więc w ocenie organu odwoławczego datą początkową, od której należy liczyć bieg miesięcznego terminu do złożenia zgłoszenia o nabyciu majątku lub praw majątkowych, w przypadku podatniczki jest data uprawomocnienia się postanowienia sądu, gdyż ustawodawca w art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r. wyraźnie wskazał, iż termin miesięczny (w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia) biegnie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, zaś termin końcowy to upływ miesięcznego terminu, w którym należy zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych, aby korzystać ze zwolnienia.

Zdaniem dyrektora izby skarbowej złożenie zeznania przed datą uprawomocnienia się postanowienia sądu o nab...