Egzekucja administracyjna należności pieniężnych

Egzekucja obowiązków o charakterze publicznoprawnym, nad której wykonaniem czuwają organy administracji publicznej, podlega szczególnym zasadom uregulowanym w ustawie z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tj. Dz. U. 2005 r. Nr 229 poz. 1954, ze zm.). Ze względu na dotkliwość egzekucji jako ostatecznego sposobu zaspokojenia wierzyciela, ustawa ta z dużą szczegółowością określa zarówno uprawnienia, jak i obowiązki podmiotów biorących udział w tym postępowaniu.

Egzekucji administracyjnej podlegają przede wszystkim:

1. podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy o zobowiązaniach podatkowych Ordynacji podatkowej,
2. grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej,
3. należności pieniężne, inne niż wymienione w pkt 1 i 2, jeżeli pozostają we właściwości rzeczowej organów administracji publicznej,
4. należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie innych ustaw,
5. wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych na podstawie odrębnych przepisów,
6. należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska,
7. obowiązki o charakterze niepieniężnym, pozostające we właściwości organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego lub przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie przepisu szczególnego,
8. obowiązki z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi, nakładane w drodze decyzji organów Państwowej Inspekcji Pracy.

Ustawa nie zawiera, zatem, zamkniętego katalogu sytuacji, w których organy państwowe mogą zastosować środki egzekucji administracyjnej, gdyż mogą go uzupełniać przepisy innych ustaw (punkt 4 i 7).

Obowiązki podlegające egzekucji mogą wynikać bądź z decyzji lub postanowienia organu (jak w przypadku grzywien i kar pieniężnych), bądź bezpośrednio z przepisu prawa (np. obowiązki wynikające z deklaracji lub zeznania złożonego przez podatnika lub płatnika, ze zgłoszenia celnego, bądź z deklaracji rozliczeniowej złożonej przez płatnika składek na ubezpieczenie społeczne, jeśli zostało w nich zawarte pouczenie, że stanowią podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego).

W postępowaniu egzekucyjnym biorą udział:

- zobowiązany, czyli podmiot, który nie wykonał w terminie obowiązku. W przypadku zaległości podatkowych będzie nim podatnik, ale także płatnik, inkasent, następca prawny czy osoba trzecia odpowiedzialna za zobowiązania podatnika, także małżonek w ramach wspólności majątkowej,
- wierzyciel, którym jest z reguły organ administracji publicznej, nakładający na zobowiązanego egzekwowany obowiązek w drod...