Zasiłki macierzyńskie od 1 stycznia 2010 r.

Od 1 stycznia 2010 r. ubezpieczone, które urodziły dziecko lub które przyjęły dziecko na wychowanie, będą miały możliwość opiekowania się dzieckiem przez dłuższy okres. Od tej daty weszły w życie przepisy wprowadzające dodatkowe urlopy macierzyńskie i dodatkowe urlopy na warunkach urlopu macierzyńskiego. Są to przepisy ustawy z6grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 237, poz. 1654).

Istotą dodatkowych urlopów jest to, że pracownica po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego przysługującego jej z tytułu urodzenia dziecka lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługującego z tytułu przyjęcia na wychowanie dziecka będzie mogła – ale nie będzie musiała – korzystać z urlopu dodatkowego. Będzie mogła zdecydować, czy chce dłużej opiekować się dzieckiem, czy też chce wrócić do pracy. Pracodawca będzie zobowiązany jej wybór respektować. Pracownica korzystająca z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego ma prawo za okres tych urlopów do zasiłku macierzyńskiego.

Nowe przepisy będą też miały odpowiednie zastosowanie do ubezpieczonych niebędących pracownicami, podlegających ubezpieczeniu chorobowemu.

Obowiązujące od 1 stycznia 2010 r. przepisy przewidują również możliwość otrzymania przez ojca wychowującego dziecko zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego.

Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego

Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Od 1 stycznia 2010 r. zasiłek macierzyński przysługuje także przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także urlopu ojcowskiego.

Zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka przysługuje przez okres określony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, tj. przez okres:

– 20 tygodni (140 dni) w przypadku urodzenia jednego dziecka w trakcie jednego porodu,
– 31 tygodni (217 dni) w przypadku urodzenia dwojga dzieci w trakcie jednego porodu,
– 33 tygodni (231 dni) w przypadku urodzenia trojga dzieci w trakcie jednego porodu,
– 35 tygodni (245 dni) w przypadku urodzenia czworga dzieci w trakcie jednego porodu,
– 37 tygodni (259 dni) w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci w trakcie jednego porodu.

Zasiłek macierzyński z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie przysługuje przez okres określony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Ubezpieczona lub ubezpieczony, którzy przyjmują dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – w wieku do 10. roku życia, na wychowanie w celu jego przysposobienia i wystąpią z wnioskiem do sądu o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia albo przyjmują takie dziecko w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem), nabywają prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres uzależniony do liczby dzieci przyjętych na wychowanie równocześnie, tj. przez okres:

– 20 tygodni (140 dni) w przypadku przyjęcia jednego dziecka, 
– 31 tygodni (217 dni) w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci,
– 33 tygodni (231 dni) w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci,
– 35 tygodni (245 dni) w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci,
– 37 tygodni (259 dni) w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci,

nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7. albo odpowiednio 10. roku życia.

Zgodnie z art. 112 Kodeksu cywilnego przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia okresu. Zatem w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie zasiłek macierzyński przysługuje nie dłużej niż do dnia poprzedzającego 7. lub odpowiednio 10. urodziny dziecka.

Minimalny okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie wynosi 9 tygodni (63 dni).

Zasiłek macierzyński za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego – dla ubezpieczonych będących pracownikami

Od 1 stycznia 2010 r. pracownica, która urodziła dziecko, ma prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego przez okres:

– do 2 tygodni, jeśli urodziła jedno dziecko albo
– do 3 tygodni, jeśli w trakcie jednego porodu urodziła więcej niż jedno dziecko.

Wymiar tego urlopu będzie ulegał wydłużeniu w latach następnych, co dwa lata, od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. będzie to okres:

– do 4 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka albo
– do 6 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka;

docelowy jego wymiar jest przewidziany od 1 stycznia 2014 r. – będzie to odpowiednio okres do 6 tygodni lub do 8 tygodni.

W razie śmierci dziecka w okresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego, pracownica zachowuje prawo do tego urlopu i zasiłku macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia okresu, na który został jej udzielony dodatkowy urlop macierzyński. W przypadku gdy pracownica korzystała z dodatkowego urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia więcej niż jednego dziecka i jedno lub więcej dzieci zmarło, urlop i zasiłek macierzyński przysługują pracownicy w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.

W razie śmierci pracownicy-matki dziecka w okresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego i pobierania zasiłku macierzyńskiego pracownikowi-ojcu dziecka przysługuje prawo do niewykorzystanej części okresu dodatkowego urlopu i zasiłku macierzyńskiego, jeżeli przerwie zatrudnienie w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Pracownica, która w okresie korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego i pobierania zasiłku macierzyńskiego wymaga opieki szpitalnej, może przerwać dodatkowy urlop i pobieranie zasiłku macierzyńskiego, o ile o urlop i zasiłek wystąpi pracownik-ojciec dziecka. Pracownikowi-ojcu dziecka przysługuje w takim przypadku prawo do części dodatkowego urlopu i zasiłku macierzyńskiego odpowiadającej okresowi pobytu matki dziecka w szpitalu. Łączny wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego wykorzystanego przez matkę i ojca dziecka nie może przekraczać wymiaru określonego przepisami Kodeksu pracy.

Również pracownica, która przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – w wieku do 10. roku życia, na wychowanie w celu jego przysposobienia i wystąpiła z wnioskiem do sądu o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo przyjęła dziecko w takim wieku na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem), ma prawo od 1 stycznia 2010 r. do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego, którego wymiar wynosi:

– do 2 tygodni w razie przyjęcia na wychowanie jednego dziecka albo
– do 3 tygodni w razie równoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka.

W okresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. będzie to okres:

– do 4 tygodni w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka albo
– do 6 tygodni w przypadku równoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka;

natomiast od 1 stycznia 2014 r. – odpowiednio do 6 tygodni lub do 8 tygodni.

Dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłek macierzyński przysługują przez wyżej podany okres, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7. lub odpowiednio 10. roku życia. W przypadku gdy w okresie udzielonego dodatkowego urlopu na warunkach ...