Rozliczanie różnic inwentaryzacyjnych dla celów CIT i PIT - MF wyjaśnia

Kwalifikacja niedoborów do kosztów uzyskania przychodów następuje na podstawie ogólnej zasady zgodnie z tą zasadą, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Wyjątkiem są koszty enumeratywnie wyłączone z kosztów podatkowych. Należy także uwzględniać regulacje dotyczące potrącania kosztów (pośrednich, bezpośrednich) w czasie. Równie istotna jest ocena czy niedobory powstały niezależnie od woli podatnika, czyli czy powstały pomimo dołożenia należytej staranności i zachowania racjonalności w działaniu, w celu ich uniknięcia, a więc czy są zawinione czy niezawinione.

Pytanie dziennikarza z 18.01.2024 r.:

W związku z pytaniami Czytelników nadsyłanymi do redakcji Gazety Podatkowej, prosimy o wyjaśnienie poniższej kwestii.

W jaki sposób podatnik powinien rozliczyć dla celów CIT/PIT różnice inwentaryzacyjne (niedobory, nadwyżki) dotyczące 2023 r., rozliczone w 2024 r., ale ujęte w księgach rachunkowych 2023 r.?

Czy różnice te:

a)  wpływają na wysokość należnej zaliczki na CIT/PIT za grudzień 2023 r., czy

b)  powinny być uwzględnione w zeznaniu rocznym za 2023 r., pozostając bez wpływu na wysokość należnej zaliczki za grudzień 2023 r., czy

c)  różnice te ujmuje się odpowiednio w przychodach/kosztach podatkowych 2024 r., tj. roku, w którym rozliczono inwentaryzację?

Odpowiedź Ministerstwa Finansów na zapytanie dziennikarza z 08.02.2024 r.:

Na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o rachunkowości, ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.

Termin i częstotliwość inwentaryzacji określone w art. 26 ust. 1 ustawy o rachunkowości (na ostatni dzień każdego roku obrotowego) uważa się za dotrzymane, jeżeli inwentaryzację przeprowadza się zgodnie z terminami określonymi w art. 26 ust. 3 ustawy o rachunkowości.

Dodatkowo wskazujemy, że zgodnie z punktem 109 Stanowiska Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów, na podstawie zatwierdzonego przez kierownika jednostki protokołu z rozliczenia różnic inwentaryzacyjnych, księgowy rozlicza je w księgach rachunkowych, pod datą spisu nie późniejszą niż ostatni dzień roku obrotowego, którego dotyczył spis z natury (art. 12 ust. 2 ustawy o rachunkowości).

Ponadto informujemy, że aby uznać, że księgi rachunkowe są prowadzone na bieżąco, jednym z warunków jest zachowanie przez jednostkę terminu sporządzania zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej za rok obrotowy – nie później niż do 85 dnia po dniu bilansowym (art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o rachunkowości). Na podstawie tego zestawienia sporządzane jest roczne sprawozdanie finansowe, nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego (art. 52 ust. 1 ustawy o rachunkowości).

A zatem rozliczenie różnic inwentaryzacyjnych nastąpi pod datą spisu, nie późniejszą niż ostatni dzień roku obrotowego (31.12.2023 r.) w księgach rachunkowych roku 2023, nie później niż do 85 dnia po dniu bilansowym, czyli do terminu sporządzenia zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej za rok obrotowy 2023, tj. do 25.03. 2024 r.

Na gruncie podatku dochodowego ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy rozpatrywać w kontekście przepi...