ZUS: Dobrowolne podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

O dobrowolnych ubezpieczeniach emerytalnym i rentowych możemy mówić: w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń, tj. gdy dana osoba spełnia warunkido podlegania ubezpieczeniom społecznym z kilku tytułów i z jednego z nichubezpieczenia mają charakter obowiązkowy, a z pozostałych tytułów - dobrowolny, w przypadku wskazanym w art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wyjaśnienia zawarte w poradniku dotyczą tej drugiej sytuacji.

1. Osoby dobrowolnie podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

Do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych możesz przystąpić, jeśli nie jesteś objęty tymi ubezpieczeniami obowiązkowo. Jeżeli okres dobrowolnych ubezpieczeń przekroczy 10 lat, nie będzie obowiązywać gwarancja wypłaty minimalnego świadczenia. Otrzymasz wtedy świadczenie w wysokości, która wynika ze stanu środków na Twoim koncie w ZUS.

Ważne! Jeżeli nie jesteś objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi obowiązkowo, to możesz się zgłosić do tych ubezpieczeń dobrowolnie jeśli:

• mieszkasz w Polsce, bądź
• nie mieszkasz w Polsce, ale byłeś wcześniej objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi w Polsce, albo
• nie mieszkasz w Polsce, ale mają do Ciebie zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

W przypadku gdy złożyłeś wniosek o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi i uzyskałeś tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń (np. zostałeś zatrudniony na podstawie umowy o pracę, rozpocząłeś prowadzenie działalności gospodarczej itp.), podlegasz wówczas obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu oraz rentowym i musisz być z tego tytułu zgłoszony do ubezpieczeń. W takim bowiem przypadku nie występuje już sytuacja braku jakiegokolwiek tytułu do ubezpieczeń, która mogłaby być uzasadnieniem do podlegania dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. W konsekwencji od dnia powstania tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń nie masz prawa do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi na zasadzie dobrowolności.

Dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi objęty zostaniesz od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym złożysz wniosek. A zatem data, od której będziesz objęty tymi ubezpieczeniami nie może być wcześniejsza niż data złożenia wniosku.

Przykład 1

Jan Kowalski do 31 grudnia 2017 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę. 7 marca 2018 r. złożył wniosek o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi od 7 marca 2018 r. i tym samym od tej daty został objęty tymi ubezpieczeniami.

Wniosek o objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi możesz złożyć w placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub przesłać pocztą. W przypadku przesyłania wniosku pocztą, za datę wpływu wniosku przyjmujemy datę stempla pocztowego.

Ważne! Jeśli dobrowolnie podlegasz ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, nie możesz być objęty ubezpieczeniami chorobowym i wypadkowym.

2. Podstawa wymiaru składek

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie dla Ciebie stanowiła zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia (w 2018 r. – 2100 zł).

Za miesiąc, w którym w trakcie miesiąca zostałeś objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ubezpieczenia te ustały (trwały tylko część miesiąca), kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejszasz proporcjonalnie, tj. dzielisz ją przez liczbę dni tego miesiąca i mnożysz przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom. Liczba którą uzyskasz w wyniku podzielenia nie podlega zaokrągleniu (bez względu na liczbę miejsc po przecinku, jaką wskazuje użyta maszyna licząca) i powinna zostać przemnożona w takiej postaci, w jakiej została wyliczona. Dopiero po pomnożeniu zaokrąglasz ustaloną podstawę wymiaru składek do pełnych groszy. Zaokrąglenia dokonujesz z uwzględnieniem trzeciego miejsca po przecinku. Obliczoną w taki sposób podstawę wymiaru składek zaokrąglasz do pełnych groszy w górę, jeżeli końcówka jest równa lub wyższa od 0,50 grosza, albo w dół, jeżeli końcówka jest niższa od 0,50 grosza.

Przykład 2

Osoba zgłosiła się do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych od 7 marca 2017 r. Jako podstawę wymiaru składek zadeklarowała kwotę minimalnego wynagrodzenia.

Podstawa wymiaru składek za marzec wynosi:

2000 zł : 31 (liczba dni miesiąca) x 25 (liczba dni podlegania ubezpieczeniom) =1612,90 zł. Składki na ubezpieczenia społeczne wynoszą:

• składka na ubezpieczenie emerytalne 19,52% x 1612,90 zł = 314,84 zł
• składka na ubezpieczenia rentowe 8,00% x 1612,90 zł = 129,03 zł

Przykład 3

Osoba zgłosiła się do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych od 1 kwietnia 2017 r. Jako podstawę wymiaru składek deklaruje kwotę minimalnego wynagrodzenia.

Podstawa wymiaru składek za kwiecień wynosi: 2000 zł.

Składki na ubezpieczenia społeczne wynoszą:

• składka na ubezpieczenie emerytalne 19,52% x 2000 zł = 390,40 zł
• składka na ubezpieczenia rentowe 8 % x 2000 zł = 160 zł

Ważne! Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

W przypadku gdy osiągniesz kwotę odpowiadającą rocznej podstawie wymiaru składek, nie opłacasz w danym roku składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W takiej sytuacji, przekazujesz deklarację rozliczeniową ZUS DRA, w której wpisujesz "zerową" podstawę wymiaru składe...