Osiąganie przez emeryta lub rencistę przychodów z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (np. z umowy o pracę) może powodować zmniejszenie lub zawieszenie wypłaty świadczenia. Świadczenie zostanie zmniejszone, jeśli emeryt lub rencista osiągnie przychód przekraczający 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za poprzedni kwartał, ostatnio ogłoszonego przez prezesa GUS. Jeśli przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia - ZUS zawiesi wypłatę świadczenia.

Zapytanie nr 3035 do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie zawieszania świadczeń rentowych

Szanowna Pani Minister,

ustanowienie norm prawnych pozwalających na przyznanie prawa do świadczeń rentowych z tytułu niepełnosprawności ograniczającej możliwość wykonywania odpłatnej pracy oraz renty rodzinnej po zmarłym rodzicu/współmałżonku to oczywiste przejawy humanizmu i wdrożenia obowiązków państwa o charakterze materialnym, wyznaczonych zasadą sprawiedliwości społecznej. Świadczeniobiorcy w większości rozumieją też, że w zgodzie z zasadą sprawiedliwości społecznej pozostaje zróżnicowanie prawa do rent, związane z długością okresu zatrudnienia poprzedzającego przyznanie świadczenia oraz wysokością składki na ubezpieczenia społeczne. Tym bardziej, że widzą również uwzględnianie redystrybucyjnej funkcji ubezpieczeń społecznych w okolicznościach, gdy przed zaistnieniem sytuacji uprawniającej do pobierania świadczeń rentowych zawodowa aktywność była ograniczona, bądź nie wystąpiła w ogóle.

Powstanie kalectwa nie jest przesłanką wyłączającą z uczestnictwa w życiu społecznym, rozumianym jako możliwość pełnienia ról społecznych i pokonywania barier. Kalectwo nie musi też wyłączać z uczestnictwa w rehabilitacji zawodowej, której nadrzędnym celem jest ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania oraz utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i otrzymania z tego tytułu wynagrodzenia. Niestety prawo niepełnosprawnych rencistów do rehabilitacji zawodowej ogranicza lub nawet wyłącza szereg norm prawnych określonych w artykułach od 103 do 106 ustawy z dnia 7 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 53, ze zm.). Dochodzi do tego wskutek pozbawiania ich prawa do świadczeń w pełnej wysokości lub w całości wtedy, gdy osiągną określony pułap dochodu. Sytuacja taka może być postrzegana jako naruszenie zasady sprawiedliwości społecznej, gdyż ta zobowiązuje do sprawiedliwego i społecznego uzasadnienia działań państwa. Nie jest sprawiedliwe wyłączenie materialnych obowiązków państwa wyznaczonych zasadą sprawiedliwości społecznej w sytuacji, w której rencista osiąga dochód będący skutkiem podjętej przez siebie rehabilitacji zawodowej. Takie działanie państwa nie jest też społecznie uzasadnione, gdyż pracujący rencista, w związku z otrzymywanym wynagrodzeniem, uiszcza pośrednio lub bezpośrednio składki na ubezpieczenia społeczne i podatek dochodowy. Wobec tego powyższe normy, jako naruszające zasadę sprawiedliwości społecznej, stanowiącą fundamentalną część zasady praworządności, są normami niekonstytucyjnymi i jako takie powinny zostać poddane ocenie Trybunału Konstytucyjnego lub usunięte w zwykłym postępowaniu legislacyjnym.

W związku z powyższym proszę o odpowiedzi na następujące pytania:

1. Czy rząd przewiduje zmiany legislacyjne, których skutkiem będzie niepozbawienie prawa do świadczeń rentowych osób osiągających określony limit dochodu, będący skutkiem podjętej przez siebie pracy zarobkowej jako rehabilitacji zawodowej?
2. Czy przesłanką do obniżenia lub nawet pozbawienia świadczeń rentowych musi być fakt przekroczenia wyznaczonych limitów kwotowych przez osobę niepełnosprawną, która w ramach rehabilitacji zawodowej prowadzi firmę, pracuje, a nawet zatrudnia innych niepełnosprawnych?
3. Czy rozwiązania prawne muszą „karać” finansowo osoby pobierające renty, jeśli dzięki własnej aktywności zawodowej poprawiają własną sytuację materialną, odprowadzają podatki czy tworzą miejsca pracy dla osób z niepełnosprawnością?
4. Ile osób obecnie jest „na rencie”, a ile podejmuje pracę i w związku z tym ma obniżone świadczenia częściowo lub całkowicie?

Poseł Tadeusz Tomaszewski

Gniezno, dnia 1 marca 2021 r.

Odpowiedź na zapytanie nr 3035 w sprawie zawieszania świadczeń rentowych

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na wystąpienie Pani Marszałek, znak: K9ZAP3035, przekazujące zapytanie pana posła Tadeusza Tomaszewskiego w sprawie zawieszania świadczeń rentowych, uprzejmie przedstawiam, co następuje.

W polskim prawie nie ma przepisów zakazujących wykonywanie zatrudnienia. Prawo do swobodnie wybranej pracy zagwarantowane zostało m.in. w art. 65 ust. 1 Konstytucji RP oraz w art. 10...