WSA. Umowa małżeńska a nabycie nieruchomości

Z uzasadnienia: Umowa majątkowa rozszerzająca wspólność ustawową (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) jest czynnością prawną organizacyjną, której przedmiotem jest regulacja majątkowoprawnych stosunków małżonków. Włączenie do majątku małżonków, w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową, nieruchomości stanowiącej majątek odrębny jednego małżonka nie jest nabyciem tej nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT przez drugiego małżonka.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Halina Chitrosz (sprawozdawca), Sędziowie WSA Małgorzata Fita,, NSA Irena Szarewicz-Iwaniuk, Protokolant starszy inspektor sądowy Iwona Lachowska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 8 stycznia 2014 r. sprawy ze skargi H. S. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych:

I. uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną;
II. orzeka, że zaskarżona interpretacja nie podlega wykonaniu w całości.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną interpretacją z dnia [...], Minister Finansów uznał, że stanowisko H. S. odnośnie opodatkowania odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W jej uzasadnieniu wskazano, że we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest mężatką od dnia 9 marca 1976 r. W dniu 7 grudnia 1989 r. na podstawie umowy przekazania gospodarstwa rolnego (Akt notarialny Nr [...]), jej mąż S. S. został właścicielem nieruchomości składającej się z gruntu ornego, łąki, lasu i pastwiska o łącznej powierzchni 3,2791 ha położonej w obrębie D., gm. B. W dniu 8 stycznia 2009 r. celem uporządkowania spraw majątkowych wnioskodawczyni zawarła w formie aktu notarialnego (Nr [...]) umowę majątkową małżeńską rozszerzającą wspólność majątkową o ww. nieruchomości. Uchwałą Rady Gminy w B. z dnia 25 września 2009 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego część gospodarstwa znajdująca się we wsi P. obręb D. gm. B. znalazła się na obszarze przeznaczonym pod budownictwo mieszkaniowe. W dniu 5 października 2011 r. wraz z mężem sprzedała działkę o powierzchni 1.355 m2 za kwotę 110.000,00zł.

W związku z powyższym zadała następujące pytanie: Czy rozszerzenie wspólności majątkowej stanowiło nabycie nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm., zwanej dalej: "p.d.f."), i czy w konsekwencji sprzedaż nieruchomości gruntowej stanowiła źródło przychodu podlegające zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu na podstawie art. 30e ww. ustawy? Jeżeli tak, to jak ma ona ustalić podstawę opodatkowania?

Zdaniem skarżącej, zawarcie umowy o rozszerzenie wspólności ustawowej było uregulowaniem ustroju majątkowego małżonków, odbyło się nieodpłatnie i cały zysk ze sprzedaży nieruchomości wszedł do majątku wspólnego. W wyniku zawarcia w 2009 r. umowy rozszerzającej wspólność ustawową, została współwłaścicielem nieruchomości nabytej przez męża w 1989 r. Od daty nabycia, sprzedaż działki gruntowej nastąpiła po upływie 5 lat. Zatem, sprzedaż ta nie stanowiła źródła przychodów podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 p.d.f. Wyraziła stanowisko, że w prawie podatkowym nie ma przepisu na dokonanie podziału przychodu ze sprzedaży (przedmiotu wchodzącego w skład wspólności majątkowej) przypadającego małżonkom w celu wymierzenia podatku jednemu z tych małżonków (wyrok NSA z dnia 9 kwietnia 2002 r., III SA 2717/00, OSP 2003 z 4 p. 47). Brak jest również norm przewidujących, w jaki sposób ma następować określenie podatku jednemu z małżonków od przychodu ze sprzedaży przedmiotu wchodzącego w skład wspólności majątkowej oraz norm stanowiących o tym, że jest to w ogóle możliwe.

Minister Finansów stwierdzając, że stanowisko skarżącej przedstawione we wniosku o udzielenie interpretacji jest nieprawidłowe, wskazał na wstępie, że w myśl art. 9 ust. 1 p.d.f., opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, natomiast w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) p.d.f., źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów, - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Jego zdaniem, powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości oraz ww. praw majątkowych przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku dochodowym. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub prawa wieczystego użytkowania gruntów następuje po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 p.d.f., a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu. W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment ich nabycia, aby ustalić czy powstało źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy oraz jakie brzmienie p.d.f. będzie miało zastosowanie przy określeniu właściwej podstawy prawnej normującej zasady opodatkowania przychodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości (udziału w nieruchomości). Ocena prawna skutków podatkowych w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości jest skonkretyzowana, odrębnie dla nieruchomości nabytych do 31 grudnia 2006 r., odrębnie dla nieruchomości nabytych od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. i odrębnie dla nieruchomości nabytych po 31 grudnia 2008 r.

W przedstawionym stanie faktycznym - zdaniem Ministra Finansów - rozstrzygnięcia wymagało ustalenie daty nabycia udziału w przedmiotowej nieruchomości przez wnioskodawczynię, bowiem pięcioletni okres, po upływie którego nie powstaje obowiązek podatkowy z tytułu uzyskania dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości, liczony jest od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tej nieruchomości lub udziału w nieruchomości (art. 10 ust. 1 pkt 8 p.d.f.).

Organ podatkowy argumentował, że p.d.f. nie precyzuje pojęcia "nabycie", nie wskazuje, czy ma to być nabycie odpłatne czy nieodpłatne, nie określa również, na podstawie jakiej czynności prawnej może ono nastąpić. Zatem, pojęcie to należy rozumieć szeroko, tzn. że nabycie nieruchomości następuje z chwilą uzyskania prawa własności do nieruchomości, bez względu na charakter czynności prawnej, na podstawie której doszło do przysporzenia majątkowego w postaci nabycia własności rzeczy. Dodał, że analogiczna interpretacja pojęcia "nabycie" została przedstawiona w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 listopada 2009 r., sygn. akt II FSK 1489/08.

W związku z powyższym, uznał, że skoro wnioskodawczyni nabyła udział w przedmiotowej nieruchomości w 2009 r., tj. w dniu zawarcia umowy rozszerzającej ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, to od daty zawarcia ww. umowy przysługuje jej prawo własności do udziału w tej nieruchomości (w tym udział w zbytej działce), zaś do skutków podatkowych jej odpłatnego zbycia należy stosować przepisy p.d.f. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r. Zatem, jeżeli odpłatne zbycie udziału w nieruchomości nastąpiło przed upływem pięcioletniego okresu, o którym mowa w ...