WSA: Świadczenie złożone (usługa złożona) w kontekście zwolnienia z podatku VAT

Z uzasadnienia: Sam fakt, że jakiś istotny element jest niezbędny do zakończenia transakcji zwolnionej z podatku, nie daje podstaw do konkluzji, że usługa, którą dany element reprezentuje, jest zwolniona z podatku.

Teza

Racją dla uznania określonego zachowania za usługę kompleksową (złożoną) jest to, w jaki sposób wspomnianą aktywność odbiera klient (odbiorca usługi), a nie podmiot, czy podmioty realizujące określone zachowanie.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Kandut, Sędziowie WSA Adam Nita (spr.), Anna Tyszkiewicz-Ziętek, Protokolant st. sekretarz sądowy Arkadiusz Kmiotek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 maja 2019 r. sprawy ze skargi A S.A. w K. na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług oddala skargę.

Uzasadnienie

W zaskarżonej interpretacji indywidualnej z [...] r., nr [...], Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (zwany dalej Organem interpretacyjnym) stwierdził, że nieprawidłowe jest własne stanowisko w sprawie, jakie we wniosku o indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego zaprezentował A S.A. w K. (w dalszej części uzasadnienia określany jako Wnioskodawca, Strona lub Skarżący). Interpretacja została wydana w następującym stanie faktycznym, dotyczącym zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca wystąpił do Organu Interpretacyjnego o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego. Dotyczyła ona kwestii zwolnienia z podatku od towarów i usług, świadczonych przez Wnioskodawcę usług na rzecz B S.A. (zwany dalej B lub Spółką - Córką), z wyłączeniem pozostałych czynności, które nie stanowią elementu usług finansowych.

Strona wskazała, że Komisja Nadzoru Finansowego wydała jej zezwolenie na utworzenie B i objęcie jego wszystkich akcji w kapitale zakładowym. Utworzony B, w ramach swojej statutowej działalności, miał świadczyć usługi finansowe zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie m.in. art. 43 ust. 1 pkt 38, 39, 40 i 41 ustawy o podatku od towarów i usług, w szczególności nabywania wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką w celu emisji hipotecznych listów zastawnych, w tym usługi obejmujące ustalanie bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości oraz uzgodnienia, zmiany i realizowanie warunków spłaty i zabezpieczeń wierzytelności z tytułu takich kredytów, a także usługi emisji listów zastawnych w celu refinansowania kredytów udzielonych przez B lub inne banki.

Ponadto, w początkowym okresie działalności B zasadniczo nie miał udzielać nowych kredytów, natomiast w ramach wykonywanych usług finansowych miał renegocjować z kredytobiorcami warunki nabytych od innych banków, w tym od Wnioskodawcy, wierzytelności kredytowych i zabezpieczeń ich spłaty, monitorować ich spłatę, badać zdolność kredytową dłużników i wartość bankowo-hipoteczną nieruchomości oraz wykonywać inne podobne czynności w charakterze wierzyciela wobec kredytobiorców, a także podejmować czynności związane z emisją listów zastawnych, których podstawę stanowić miały wierzytelności nabyte od innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipotekami.

Następnie Strona wyjaśniła, że ze względu na posiadaną przez siebie niezbędną wiedzę, doświadczenie, rozwiązania organizacyjne, zasoby ludzkie oraz fakt, że jest jedynym akcjonariuszem B, planowane jest zawarcie umowy o współpracy pomiędzy nią a B. Zgodnie z umową, Spółka - Córka ma powierzyć Wnioskodawcy wykonywanie czynności o podstawowym znaczeniu, stanowiących część usług finansowych świadczonych na rzecz klientów, w szczególności czynności w obszarze ryzyka kredytowego, ryzyka rynkowego i płynności, ryzyka operacyjnego i ryzyka informacji (technologicznego), w obszarze biznes i operacje, z obszaru skarbu i w obszarze IT. Usługi te mają być czynnościami z zakresu działalności bankowej, powierzonymi na podstawie art. 6a i nast. Prawa bankowego i nabywanymi przez B m.in. w celu emisji hipotecznych listów zastawnych oraz wykonania pozostałych usług finansowych.

Skarżący podkreślił również, że opisane usługi mają podstawowe znaczenie dla wykonywania pozostałych usług finansowych przez B, albowiem świadczenie usług finansowych przez Spółkę - Córkę nie będzie możliwe bez wykonywania usług na jej rzecz przez Stronę. Jednocześnie wskazane usługi mają stanowić element usług finansowych świadczonych przez B, co z kolei oznacza, że pomimo możliwości ich wyraźnego wyodrębnienia, z perspektywy beneficjentów tych usług, usługi wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz B będą postrzegane jako czynności wykonane przez Spółkę - Córkę. Natomiast z tytułu świadczonych usług, Skarżący ma otrzymywać wynagrodzenie na zasadach określonych w umowie.

Strona dodała, że oprócz wskazanych usług, będzie także wykonywała na rzecz B tzw. "pozostałe czynności" w obszarze rachunkowości i podatków, controllingu, w obszarze IT, w zakresie zakupów, w obszarze HR, obsługi prawnej, zarządzania danymi, z obszaru braku ryzyka zgodności (Compliance), z obszaru audytu oraz w obszarze ryzyka rynkowego i płynności. Pozostałe czynności, co do zasady, nie będą stanowiły elementu usług finansowych świadczonych przez B, nie mają być specyficzne dla usług finansowych, nie mają także mieć podstawowego znaczenia dla ich realizacji. Jednocześnie, z tytułu wykonywania wspomnianych czynności Strona miała otrzymywać wynagrodzenie, powiększone o kwotę podatku od towarów i usług, ustaloną według właściwej stawki.

W ocenie Skarżącego, usługi świadczone przez niego na rzecz B, na podstawie wskazanej na wstępie umowy (z wyłączeniem tzw. pozostałych czynności) będą zwolnione z podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38, 39, 40 i 41 ustawy podatku od towarów i usług, ponieważ stanowią element usług finansowych.

Powołując się na art. 43 ust. 1 pkt 38, 39, 40 i 41 ustawy podatku od towarów i usług Wnioskodawca podkreślił, że usługi finansowe wykonywane przez B na rzecz klientów będą zwolnione z podatku od towarów i usług. Równocześnie, wspomniane aktywności będą stanowiły główne świadczenie na rzecz klientów Spółki - Córki, którzy będą nabywać od niej przede wszystkim usługi finansowe, zaś czynności wykonywane przez Stronę będą elementem tych usług. W konsekwencji, usługi wykonywane przez Stronę na rzecz B, w jej przekonaniu powinny być kwalifikowane jako kompleksowe z usługami finansowymi.

Wnioskodawca wskazał, na utrwaloną praktykę rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym, wynikającą przede wszystkim z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 uznano, że świadczenie obejmujące z ekonomicznego i gospodarczego punktu widzenia jedną czynność nie powinno być sztucznie dzielone. Jednolite świadczenie ma natomiast miejsce wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te samy zasady opodatkowania co do usługi zasadniczej. Ponadto, w wyroku z 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04 Trybunał stwierdził, że jeśli dwa lub więcej świadczeń (albo czynności) dokonanych przez podatnika na rzecz konsumenta rozumianego jako przeciętnego konsument, są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jedno świadczenie dla celów stosowania podatku od wartości dodanej.

Zdaniem Strony na tle orzecznictwa TSUE można wyodrębnić kryteria przesądzające, kiedy występuje świadczenie złożone oraz w jakiej sytuacji świadczenie takie powinno być traktowane jako pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, a mianowicie świadczenie pomocnicze nie może stanowić celu samego w sobie, lecz powinno stanowić środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej oraz poszczególne czynności powinny być ze sobą powiązane w taki sposób, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny.

W ocenie Skarżącego konieczne było także odniesienie się do orzecznictwa TSUE w zakresie warunków jakie powinny zostać spełnione, aby świadczenie pomocnicze do usługi głównej również korzystało ze zwolnienia z podatku od towarów i usług, a w szczególności do wyroku z 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10. Wskazano w nim, że aby móc zakwalifikować świadczone usługi jako czynności zwolnione z opodatkowania, powinny one tworzyć kompletną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zwolnionej. Jednocześnie, w wyroku z 5 czerwca 1995 r. w sprawie C-2/95 podniesiono, że zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonaną przez bank nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem. Ponadto, w wyroku tym stwierdzono, że aby świadczone usługi korzystały ze zwolnienia powinny dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z daną usługą finansową. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym, czy też technicznym nie jest bowiem objęte zwolnieniem.

W opinii Strony, usługi świadczone na podstawie umowy będą spełniały wszystkie wskazane kryteria. Czynności wykonywane przez Stronę na rzecz B będą stanowiły odróżniającą się całość z uwagi na fakt, że usługi zostaną wyraźnie wskazane w umowie, klienci B będą nabywać jedną usługę finansową, na którą będą się składać usługi wskazane w umowie, z tytułu wykonywania usług Strona będzie otrzymywała wynagrodzenie, a zarazem usługi wykonywane przez Stronę będą stanowić czynności, o których mowa w art. 6a Prawa bankowego. Poza tym, zdaniem Strony, usługi będą charakterystyczne i specyficzne dla usług finansowych gdyż po pierwsze, zasadniczym ich celem będzie umożliwienie wykonania usług finansowych przez B, a zarazem usługi te nie będą stanowiły elementu innych usług niebędących usługami finansowymi. Po drugie, usługi wykonywane przez Stronę mają być czynnościami z art. 6a Prawa bankowego, który reguluje powierzenie przez bank wykonania niektórych swoich czynności przez inny podmiot, w tym przypadku działalności B w zakresie określonym w art. 12 ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Po trzecie, w świetle wytycznych nadzoru bankowego, usługi stanowią nie tylko spójną funkcjonalnie całość ale są również specyficzne i charakterystyczne dla czynności bankowych B w postaci usług finansowych.

Następnie Strona dodała, że zaakceptowanie przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego programu działalności B było dodatkowym argumentem potwierdzającym charakterystykę i specyfikę usług świadczonych na podstawie umowy. Ponadto, Wnioskodawca przytoczył przykłady funkcjonalnego związku usług z usługami finansowymi oraz ich podstawowego znaczenia w świadczeniu usług finansowych przez B.

Podsumowując Wnioskodawca podkreślił, że skoro usługi finansowe będą korzystały z następujących zwolnień:

– nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką w celu emisji hipotecznych listów zastawnych – jako usługa, której przedmiotem są instrumenty finansowe jest zwolniona na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku od towarów i usług,

– renegocjacja z kredytobiorcami warunków nabytych od innych banków, w tym od Strony, wierzytelności kredytowych i zabezpieczeń ich spłaty, monitorowanie ich spłaty oraz badanie zdolności kredytowej dłużników – jako usługa udzielania kredytów jest zwolniona na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług,

– usługi obejmujące ustalanie bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości – jako usługi w zakresie zabezpieczeń są zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku od towarów i usług,

– uzgodnienia, zmiany i realizowanie warunków spłaty kredytów – jako usługi w zakresie wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych są zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług,

to w konsekwencji, usługi świadczone przez Stronę na podstawie umowy będą również zwolnione na podstawie tych przepisów, ponieważ spełniają one wszystkie kryteria w celu uznania ich za usługi pomocnicze do usług finansowych.

Strona dodała również, że w opisanym zdarzeniu przyszłym nie zajdą zastosowania okoliczności określone w art. 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług albowiem usługi finansowe nie będą usługami w zakresie ściągania długów. W jej ocenie, sama spłata kredytów przez kredytobiorców nie będzie mogła być zakwalifikowana jako usługa w zakresie ściągania długów, gdyż w B nie wystąpi żadna czynność, w postaci ściągania długów. Ponadto, w ocenie wspomnianego podmiotu, z opisanego zdarzenia przyszłego nie wynika również, że usługi B będą usługami w zakresie doradztwa czy też leasAu. Równocześnie w opisanym stanie faktycznym nie znajdzie zastosowanie wyłączenie z art. 43 ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług, usługi finansowe nie będą bowiem dotyczyły praw i udziałów odzwierciedlających elementy wskazane w tym przepisie.

Wobec tego, zdaniem strony usługi świadczone przez nią na podstawie umowy będą zwolnione, jako usługi pomocnicze do usług finansowych świadczonych przez B, zwolnionych na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38, 39, 40 i 41 ustawy o podatku od towarów i usług.

Organ interpretacyjny uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy, dotyczące przedstawionego zdarzenia przyszłego.

Czyniąc to, powołał się on na art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1, art. 41 ust. 1, art. 146a pkt 1, art. 43 ust. 1 pkt 38, 39, 40 i 41, art. 43 ust. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2018 r., poz. 2174 ze zm., zwanej dalej u.p.t.u.) oraz na art. 135 ust. 1 dyrektywy Rady 2006/112/WE (w dalszej części uzasadnienia określanej jako dyrektywa 112).

Na wstępie swoich rozważań Organ interpretacyjny, przytaczając stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, podniósł, że zakres zwolnień przewidzianych w dyrektywie 112 nie może być i...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »