Wniesienie majątku spółki cywilnej do przedsiębiorstwa wspólnika a VAT

Używając terminu „spółka” mamy często na myśli twór prawny dysponujący m.in. własnym majątkiem, stosownymi organami kierującymi pracą spółki i zarządzającymi tymże majątkiem. Cech takich nie posiada jednak spółka cywilna. Zgodnie z brzmieniem art. 860 § 1 Kodeksu cywilnego „przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów”. Spółka cywilna jest umową, czyli zobowiązaniem jej stron. Nie została jej przyznana osobowość prawna. Nie może być ona podmiotem praw i obowiązków i we własnym imieniu dokonywać czynności prawnych. Za spółkę działają jej wspólnicy (osoby fizyczne, lecz tego rodzaju umowa może być zawarta przez osoby prawne, np. spółki prawa handlowego).

Odmiennie spółka cywilna traktowana jest na gruncie prawa pracy. Otóż zgodnie z art. 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

Ze względu na brak zdolności prawnej w myśl art. 4 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, przedsiębiorcami są bowiem wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Spółka cywilna jest – jako niestanowiąca odrębnego bytu prawnego od tworzących ją wspólników – organizmem nie dysponującym własnym majątkiem. Gdy więc mowa o majątku spółki cywilnej jest to znaczne uproszczenie.

Zawarcie umowy spółki cywilnej powoduje zawiązanie pomiędzy wspólnikami współwłasności łącznej, która rozciąga się tak na wniesione udziały jak również na składniki majątku nabyte w toku działalności spółki. Jest to wspólna własność wspólników, a nie spółki. Ta wspólność łączna jest odrębna jako nie wchodząca do majątku poszczególnych wspólników.

Spółka cywilna na gruncie VAT

Tutaj spółka cywilna traktowana jest odmiennie. W podatku od towarów i usług to spółka cywilna a nie jej wspólnicy stanowią podmiot będący podatnikiem. Na rozwiązanie takie zdecydowano się ponieważ w sensie ekonomicznym to spółka, nie zaś tworzący ją wspólnicy, wykonuje działalność zarobkową o określonym celu gospodarczym.

Zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel oraz rezultat takiej działalności.

Jest to wyraz charakterystycznego dla ustawy o VAT położenia nacisku na ekonomiczną a nie prawną istotę zjawisk stanowiących przedmiot opodatkowania. Skoro więc na spółce spoczywa obowiązek rozliczenia VAT status jej wspólników nie ma znaczenia.

Wniesienie majątku

Mogą się zdarzyć sytuacje, iż jeden ze wspólników spółki cywilnej prowadzi odrębną jednoosobową działalność gospodarczą, drugi zaś zamierza do niej dołączyć. W takiej sytuacji umowa spółki cywilnej ulegnie rozwiązaniu. Da to podstawę do wniesienia „uwolnionego” majątku jednego ze wsp&oac...