Z uzasadnienia: Użyty łącznik "lub" wskazuje, że do zastosowania ulgi między innymi w postaci umorzenia zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej, wystarczy zaistnienie jednej z wyżej przywołanych dwóch dyrektyw wyboru ("ważnego interesu podatnika" lub "interesu publicznego"), przy czym w każdej sprawie zawsze powinny zostać rozważone przez organ podatkowy obie przesłanki.

Teza

Nie dopełnienie przez podatnika wyłącznie wymogów formalnych przy ubieganiu się o ustawową tzw. ulgę meldunkową oraz prowadzenie w tej sprawie przez organ podatkowy I instancji postępowania w sposób nie budzący zaufania do tego organu, mieści się w pojęciu „interesu publicznego” o którym mowa w przepisie art. 67a § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej. Z kolei zaistnienie przesłanki „interesu publicznego” może stanowić podstawę do zastosowania uznaniowej ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska - Nowacka, Sędzia NSA Sławomir Presnarowicz (spr.), Sędzia NSA del. Teresa Porczyńska, , po rozpoznaniu w dniu 9 sierpnia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej E. L. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 21 grudnia 2016 r. sygn. akt I SA/Go 337/16 w sprawie ze skargi E. L. S. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Zielonej Górze z dnia 3 sierpnia 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2008 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości;

2) uchyla decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Zielonej Górze z dnia 3 sierpnia 2016 r. nr [...];

3) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Zielonej Górze na rzecz E. L. S. kwotę 597 (słownie: pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 grudnia 2016 r., sygn. akt I SA/Go 337/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim (dalej: "WSA") oddalił skargę E. L. (dalej: "Skarżąca") na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Zielonej Górze (dalej: "Dyrektor IS"). Z dnia 3 sierpnia 2016 r. w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2008 r. Podstawą powyższego orzeczenia był art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm., dalej: "p.p.s.a.").

Z uzasadnienia wyroku WSA wynika, że decyzją z dnia 3 sierpnia 2016 r. Dyrektor IS utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w G. (dalej: "organ I instancji") z dnia 16 maja 2016 r. w przedmiocie umorzenia odsetek za zwłokę w kwocie 6.226,00 zł od zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2008 r. z tytułu sprzedaży nieruchomości oraz opłaty prolongacyjnej w kwocie 596,00 zł i odmowy umorzenia zaległości podatkowej w wymienionym podatku w kwocie 9.735,97 zł.

Dyrektor IS stwierdził, że organ I instancji podjął niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, a także zebrał i w sposób wyczerpujący rozpatrzył zgromadzony w sprawie materiał dowodowy. Wskazał, że sytuacja finansowa, majątkowa oraz zdrowotna Skarżącej nie uzasadnia przyznania wnioskowanej ulgi. Brak aktualnych możliwości finansowych do uregulowania jednorazowo zaległości podatkowej, nie stanowi bezwzględnej przesłanki do umorzenia zaległości podatkowej w całości. Obecnie nie występuje zagrożenie egzystencji Skarżącej, bowiem uzyskuje ona stałe świadczenie emerytalne, a jej mąż wynagrodzenie ze stosunku pracy. Małżonkowie mają także zapewnione warunki mieszkaniowe. Otrzymywany dochód znacząco przewyższa ustanowione rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U z 2015 r., poz. 1058) kryterium dochodowe, pozwala samodzielnie sfinansować w całości, bez pomocy społecznej oraz osób trzecich, bieżące potrzeby bytowe, leczenie oraz wydatki związane z utrzymaniem nieruchomości mieszkalnej, w tym także raty kredytu mieszkaniowego i kart kredytowych, jak również ratalną spłatę zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2008 r.

Nie kwestionując stanu zdrowia Skarżącej oraz jej małżonka Dyrektor IS stwierdził, że również i to nie może uzasadniać umorzenia należności głównej z tytułu zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2008 r. Jak ustalono, schorzenia męża (zaćma i jaskra) nie spowodowały trwałej utraty możliwości zarobkowania. Dyrektor IS podkreślił, że zaległość będąca przedmiotem niniejszego postępowania nie wynika z nadzwyczajnych losowych okoliczności. Zauważył przy tym fakt dysponowania przez małżonków przed zaciągnięciem w 2007 r. kredytu mieszkaniowego lokalem mieszkalnym, położonym w G. zapewniającym dwuosobowej rodzinie odpowiednie warunki mieszkaniowe. Zatem sprzedaż przedmiotowego lokalu mieszkalnego i sposób wydatkowania pochodzących z tego tytułu środków była indywidualną decyzją Skarżącej.

Dyrektor IS podniósł, że wyjaśnienia Skarżącej upatrujące przyczyn powstania zaległości podatkowej w udzieleniu błędnej informacji przez pracownika urzędu skarbowego, następnie w niedopełnieniu przez notariusza obowiązku poinformowania stron transakcji sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego w G. o warunkach skorzystania z ulgi meldunkowej, braku możliwości rozeznania się w częstych zmianach przepisów prawa podatkowego dotyczących ulg podatkowych, nie zostały przez nią w żaden sposób potwierdzone. Brak wiedzy o zasadach opodatkowania i warunkach ulgi meldunkowej, w sytuacji, gdy jest możliwe uzyskanie takich informacji, nie stanowi nadzwyczajnej okoliczności uzasadniającej umorzenie zaległości podatkowej.

W skardze złożonej do WSA Skarżąca, wskazując na regulację art. 121 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm., dalej: "o.p.") zarzuciła wydanie decyzji naruszającej podstawową zasadę prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie obywateli do organów podatkowych.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor IS wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

W uzasadnieniu wyroku WSA zauważył, że z przepisu art. 67a § 1 pkt 3 o.p., wynika, iż przyznanie ulgi w zakresie umorzenia zaległości podatkowych, po spełnieniu choćby jednej z wymienionych tam przesłanek, opiera się na uznaniu administracyjnym. Organ podatkowy przy ustalonym stanie faktycznym ma możliwość wyboru pozytywnego albo negatywnego dla podatnika sposobu rozstrzygnięcia jego wniosku. Użyte w art. 67a § 1 pkt 3 o.p. pojęcia ważnego interesu podatnika oraz interesu publicznego nie zostały przez ustawodawcę zdefiniowane, aczkolwiek w oparciu o literaturę i orzecznictwo sądowe można określić podstawowe ich ramy.

"Ważny interes podatnika" jest przesłanką związaną bezpośrednio z sytuacją określonej osoby. Musi on być na tyle istotny i wyjątkowy, aby jego pominięcie przyniosło dla tej osoby wyraźnie dostrzegalne negatywne skutki. O istnieniu ważnego interesu podatnika decydują obiektywne kryteria i nie można go utożsamiać z subiektywnym odczuciem podatnika, że jego sytuacja życiowa i materialna uzasadnia zastosowanie ulgi. Natomiast przez interes publiczny rozumie się dyrektywę postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak, sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy itp. Przy jej ocenie należy również uwzględnić zasadność obciążenia państwa, a w rezultacie całego społeczeństwa kosztami udzielonej w ten sposób pomocy.

Zdaniem WSA w niniejszej sprawie materiał dowodowy został zebrany w sposób wyczerpujący i dokonano całościowej jego oceny pod kątem istnienia "ważnego interesu podatnika" oraz "interesu publicznego". Dokonana ocena nie wykracza poza granice swobodnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i nie nosi cech dowolności. Organy podatkowe nie kwestionowały przedstawionych przez Skarżącą okoliczności i ustalenia faktyczne zasadnie oparły na dowodach przedstawionych przez Skarżącą. To na ich podstawie ustalono, że Skarżąca i jej małżonek mają zapewnione warunki mieszkaniowe. Są właścicielami domu jednorodzinnego w zabudowie szeregowej o pow. 111 m², położonym w K., oszacowanym przez nich na kwotę około 380.000,00 zł. Powyższa nieruchomość jest obci...