W rozumieniu przepisów o VAT usługami elektronicznymi są wszelkie usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie – ze względu na ich charakter – jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe. Definicja ta wynika z art. 7 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Do tak szeroko rozumianych usług elektronicznych zalicza się np. sprzedaż e-booków oraz aplikacji na telefony komórkowe (załącznik I do rozporządzenia wykonawczego).

W obecnym stanie prawnym w każdym przypadku sprzedaży usług elektronicznych na rzecz nabywców niebędących podatnikami (w uproszeniu – osób nieprowadzących działalności gospodarczej) opodatkowanie VAT nastąpi w kraju konsumenta (art. 28k ustawy o VAT). Istnieje w tym względzie ułatwienie polegające na zapłacie VAT w innym państwie UE za pośrednictwem polskiego organu, przy wykorzystaniu tzw. małego punktu kompleksowej usługi (MOSS). Niemniej jednak podatnik będzie musiał zastosować do sprzedaży stawkę właściwą dla kraju nabywcy (jeżeli ten zamieszkuje na terenie UE).

Pośrednicy usług elektronicznych

Nierzadkie w praktyce są sytuacje, w których w świadczeniu uczestniczą różnego rodzaju pośrednicy. Przykładowo, sprzedawca e-booka albo aplikacji na telefony komórkowe (właściciel treści) może sprzedawać za pośrednictwem platformy innego podmiotu, np. sklepu internetowego. W takim przypadku rodzi się pytanie, który podmiot (właściciela treści czy pośrednika) należy uznać za sprzedającego wobec ostatecznego odbiorcy, obowiązanego do rozliczenia VAT od tej transakcji.

Zasada – pośrednik uczestniczy w transakcji

Podstawowe znaczenie przy analizie powyższej kwestii ma art. 9a ust. 1 rozporządzenia wykonawczego. Zgodnie ze zdaniem pierwszym tego przepisu, w przypadku gdy usługi świadczone drogą elektroniczną są wykonywane za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej, interfejsu lub portalu, np. sklepu z aplikacjami, przyjmuje się do celów stosowania art. 28 dyrektywy 2006/112/WE, że podatnik uczestniczący w świadczeniu tych usług działa w imieniu własnym, lecz na rzecz dostawcy tych usług, chyba że podatnik ten wyraźnie wskaże tego dostawcę jako podmiot świadczący usługę i jest to odzwierciedlone w uzgodnieniach umownych zawartych między stronami.

Z powyższej regulacji wynika zasada (oparta na domniemaniu), że pośrednik usług elektronicznych działa w imieniu własnym, lecz na rzecz dostawcy tych usług. To zaś z kolei oznacza, że wobec użytkowników końcowych to pośrednik będzie występował jako usług...