Z tym dylematem mierzą się niejednokrotnie podatnicy, którzy zmienili formę prawną, przejęli inny podmiot (podatnika), nabyli przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo się podzielili. Nie wszyscy kontrahenci zaś nadążyli za tymi zmianami lub też nie mają technicznej możliwości wystawienia faktury korygującej na inny podmiot niż ten, na który była wystawiona faktura pierwotna. Zatem czy następca prawny może uwzględnić fakturę, czy fakturę korygującą, która jest wystawiona poniekąd na inny podmiot? A może musi dopełnić jakichś formalności? Jest to niezwykle istotne, szczególnie w sytuacji, gdy korekta zwiększa podatek naliczony.

Praktyka organów podatkowych i orzecznictwo sądów administracyjnych pokazują, że jest to możliwe także w przypadku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Jak wskazano w licznych interpretacjach podatkowych, odwołując się do dyrektywy VAT, w razie przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie albo jako aportu do spółki całości lub części majątku państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego.

W konsekwencji w takiej sytuacji dochodzi do sukcesji prawnopodatkowej w zakresie podatku od towarów i usług - następuje przeniesienie na nabywcę zasad dotyczących opodatkowania tym podatkiem w odniesieniu do czynności związanych z nabytym mieniem na warunkach identycznych, jakie obowiązywały zbywcę, gdyby do zbycia nie doszło. Uznaje się wręcz przepisy ustawy o VAT za lex specialis do Ordynacji podatkowej, której przepisy nie przewidują sukcesji w razie nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W rezultacie podatnik, który nabył przedsiębiorstwo (jego zorganizowaną część), i nadal je prowadzi, może korzystać w zakresie podatku od towarów i usług z uprawnień służących zbywcy tego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

W szczególności, w interpretacji nr ITPP2/443-665/14/EK z 1 sierpnia 2014 r. wskazano, że zarówno w przypadku gdy podatnik po nabyciu zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP) dokona zwrotu niesprzedanych towarów do dostawcy, który pierwotnie sprzedał je poprzedniemu właścicielowi ZCP, jak i w sytuacji gdy poprzednik dokona zwrotu niesprzedanych towarów dostawcy, a przed dokonaniem zbycia ZCP nie otrzyma od niego faktury korygującej, nabywca ZCP będzie zobowiązany zgodnie z art. 86 ust. 19a ustawy o VAT do uwzględnienia faktur korygujących w swoich rozliczeniach dotyczących podatku od towarów i usług (skorygowania kwoty odliczonego podatku naliczonego) za okres, w którym otrzyma od dostawcy faktury korygujące. Zatem to nabywca ZCP powinien rozliczać faktury korygujące dotyczące działalności ZCP przed jego przejęciem.

Zmiana danych nabywcy notą korygującą

Z kolei w wyroku z 11 czerwca 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 19/13, WSA zaznaczył, że przepisy dotyczące not korygujących stwierdzają, że przedmiotem korekty mogą być tylko pomyłki. Istota noty korygującej sprowadza się do doprowadzenia faktury pierwotnej do stanu odzwierciedlającego rzeczywisty przebieg transakcji między jej stronami.

Skład orzekający w sprawie wskazał, że nie można uznać, że w sytuacji gdy podatnik faktycznie nabył towar, nie może skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego tylko dlatego, że sprzedawca wystawił fakturę, w której błędnie określił nabywcę i odmawia wystawienia korekty. Wskazuje się również, że (...) sytuacja odmowy wystawienia...