Uważaj, aby nie wsiąść nieświadomie na karuzelę VAT

Z orzecznictwa TS UE: ...Podatnik, który wiedział lub powinien był wiedzieć o tym, że nabywając towar, uczestniczył w transakcji wykorzystanej do popełnienia oszustwa w podatku VAT (...) powinien zostać uznany za osobę biorącą udział w tym oszustwie, bez względu na to, czy czerpie on korzyści z odsprzedaży dóbr.

Teza

Podmiot pełniący w ramach oszustwa karuzeli podatkowej funkcję tzw. „bufora”, świadomego udziału w oszustwie (lub który powinien mieć tego świadomość), nie działa odnośnie „transakcji” wykazanych w otrzymywanych i wystawianych przez niego fakturach w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, a zatem:

- nie ma prawa do odliczenia na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: u.p.t.u.) podatku naliczonego z tytułu „dostaw” od poprzednika w łańcuchu transakcji,

- jego „dostawy” nie są opodatkowane VAT, a wykazany na fakturach podatek podlega rozliczeniu w trybie art. 108 ust. 1 u.p.t.u.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Ryszard Pęk, Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Zbigniew Łoboda, Protokolant Katarzyna Nowik, po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2019 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej B. R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 25 października 2016 r. sygn. akt I SA/Bd 262/16 w sprawie ze skargi B. R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 14 marca 2016 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za I i II kwartał 2014 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od B. R. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy kwotę 15000 (piętnaście tysięcy) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrok Sądu I instancji.

1.1. Wyrokiem z dnia 25 października 2016 r. w sprawie I SA/Bd 262/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę B. R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (dalej: DIS) z dnia 14 marca 2016 r., utrzymującą w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w B. (dalej: DUKS) z dnia 11 grudnia 2015 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za I i II kwartał 2014 r. (opisany wyrok i pozostałe orzeczenia sądów administracyjnych powołane w uzasadnieniu dostępne są w internetowej bazie CBOSA).

Sąd I instancji uznał, iż organy słusznie - na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: u.p.t.u.) - zakwestionowały prawo Skarżącego prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą B. R. do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wykazany w fakturach zakupu oleju rzepakowego wystawionych przez: E. sp. z o.o. w W., O. sp. z o.o. w P., G. sp. z o.o. w W. oraz R.S. w T., a także określiły wysokość zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 108 ust. 1 u.p.t.u. uwzględniając podatek należny ujęty w fakturach wystawionych przez Skarżącego z tytułu dokonanych przez niego dostaw oleju rzepakowego na rzecz firm: A. Sp. zo.o. z siedzibą w W., A.S. z siedzibą w M., K. Sp. z o.o. z siedzibą w S., B. Sp. z o.o. z siedziba w D., E. Sp. z o.o. z siedziba w N., R. Sp. z o.o. z siedzibą w C. Organy trafnie - zdaniem Sądu - przyjęły, że ww. faktury dokumentowały transakcje dokonane w ramach mechanizmu tzw. karuzeli podatkowej i nie potwierdzały rzeczywistych zdarzeń gospodarczych.

2. Skarga kasacyjna.

2.1. Podatnik zaskarżył powyższy wyrok w całości, zarzucając WSA w Bydgoszczy w skardze kasacyjnej naruszenie:

II. przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, w rozumieniu art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm., dalej: P.p.s.a.), tj. art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) P.p.s.a., poprzez nieuwzględnienie skargi, a tym samym brak jego zastosowania, a zastosowanie art. 151 P.p.s.a. w zw. z art. 121 § 1, art. 122, art. 180, art. 187 § 1 i art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej: O.p.), poprzez niewłaściwe wykonanie kontroli legalności decyzji organu administracyjnego, wydanej z naruszeniem przepisów prawa uznającej, iż Skarżący brał udział w sposób świadomy w fikcyjnych transakcjach tzw. "karuzeli podatkowej" skutkujących określeniem w trybie art. 108 ust. 1 u.p.t.u. zobowiązania podatkowego w wysokości 4.162.948 zł, a w szczególności polegające na wadliwym uznaniu, że organy przeprowadziły postępowanie dowodowe w sposób wyczerpujący, prawidłowy, z poszanowaniem wszelkich zasad wynikających z przepisów Ordynacji podatkowej, a ustalenia i argumenty organów są pełne, pomimo zgłoszenia przez Skarżącego wniosków dowodowych, które zostały oddalone - postanowienie z dnia 24 listopada 2015 r. ([...]) - a które wbrew ustaleniom Sądu miałyby istotny wpływ na ocenę stanu faktycznego, tj.:

a) nieprzeprowadzenie dowodu z twierdzeń oraz przedłożonych przez Stronę dowodów potwierdzających wcześniejsze transakcje handlowe z kontrahentami m.in. firmą H. Sp. z o.o. (FV nr [...]), a także firmą P.H.P. K. z C., które to dowody i ustalenia miałyby istotny wpływ na podniesione argumenty i ustalony stan faktyczny przez organ, gdzie organy zarzucają Skarżącemu, że w sposób nagły podjął nową formę działania na nowej płaszczyźnie z dużym skutkiem w transakcjach (str. 26 decyzji DIS, str. 47 decyzji DUKS),

b) nieprzeprowadzenie dowodu w zakresie wyjaśnienia skąd w dokumentacji laboratoryjnej Z. S.A. znajduje się nazwa "B.R.", skoro z ustaleń kontrolującego podobno Skarżący nie współpracował z ww., bądź wywiedzenie z powyższego faktu wadliwych wniosków, które prowadzą do uznania, iż nie doszło do obrotu towaru, pomimo badania jego próbek, a ustalenie to ma również istotny wpływ na ocenę stanu przez organy (str. 25 decyzji DIS, str. 23 decyzji DUKS), jak i Sąd (str. 9 uzasadnienia), gdzie jednoznacznie przypisuje się Skarżącemu brak zainteresowania transportami, brak jego wiedzy o organizacji,

c) niepodjęcie przez organ czynności wyjaśniających, które ponad wszelką wątpliwość pozwolą ustalić czy Skarżący przebywał dwa razy w C. zgodnie z zeznaniami świadka M. K. z dnia 7 listopada 2014 r. (strona 49 decyzji DUKS), a także niewskazanie w sposób dokładny w jakich rzekomo dniach (miesiącach) Skarżący miałby przebywać w C., co uniemożliwiło odniesienie się Skarżącego do powyższych ustaleń organu, a które to ustalenia stanowiły jedną z podstaw do ustalenia stanu faktycznego przez organy kontrolne, a które to ustalenia zaaprobował jako swoje Sąd administracyjny,

- a w konsekwencji przyjęcie przez Sąd ustaleń organów za prawidłowe, pomimo nieprzeprowadzenia ww. wniosków dowodowych zgłoszonych przez Podatnika i w konsekwencji przyjęcie przez Sąd jego świadomego uczestnictwa w procederze oszustwa (nadużycia) w podatku od towarów i usług, pomimo okoliczności, które wskazywał Podatnik, świadczących o fakcie, iż mógł on nie wiedzieć, że bierze udział w takim procederze, przy zachowaniu wszelkich wymaganych prawem czynności zapobiegawczo-sprawdzających,

II. przepisów prawa materialnego w rozumieniu art. 174 pkt 1 P.p.s.a., tj. naruszenie art. 207 § 1 i 2 w zw. z art. 21 § 1, 3 , 3a i 4, art. 23 § 2 O.p. w zw. z art. 86 ust. 1 i 2 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) w zw. z art. 99 ust. 12 oraz art. 108 ust. 1 u.p.t.u., poprzez dokonanie błędnej wykładni wskazanych przepisów i uznanie, że na gruncie przedmiotowego niepełnego i wadliwie ustalonego stanu faktycznego uzasadniona jest odmowa prawa do odliczen...