Uproszczenia dla jednostek małych w ustawie o rachunkowości

Ogólnie możliwość stosowania uproszczeń w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości wynika z art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości, który stanowi, że jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki. Określenie zakresu tych uproszczeń należy do kierownika jednostki, ale część z nich została wprost określona w ustawie, i dedykowana jest jednostkom mikro i małym. Dzisiaj zajmiemy się jednostkami małymi.

Jednostki małe w rozumieniu ustawy o rachunkowości

Jednostkami małymi w rozumieniu ustawy o rachunkowości są:

(I)

• spółki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy, czyli: spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz spółki cywilne, zobowiązane do prowadzenia rachunkowości zgodnie z ustawą, oraz inne osoby prawne, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego;

• inne osoby prawne, a także oddziały przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

- jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

a) 25.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 51.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty,

(II)

• osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, które stosują zasady rachunkowości na podstawie art. 2 ust. 2 (ich przychody są niższe niż 2.000.000 euro, ale zdecydowały się na prowadzenie rachunkowości zgodnie z ustawą),

• jednostka, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2a (przedsiębiorstwo w spadku), jeżeli na dzień poprzedzający dzień otwarcia spadku była jednostką małą

- w stosunku do których organ zatwierdzający podjął decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem uproszczeń określonych w art. 46 ust. 5 pkt 5, art. 47 ust. 4 pkt 5, art. 48 ust. 4, art. 48a ust. 4, art. 48b ust. 5 lub art. 49 ust. 5.

(III)

Jednostkami małymi w rozumieniu ustawy są również jednostki, o których mowa w punktach (I) i (II), które:

1) za poprzedni rok obrotowy sporządziły sprawozdanie finansowe z zastosowaniem uproszczeń określonych w art. 46 ust. 5 pkt 5, art. 47 ust. 4 pkt 5, art. 48 ust. 4, art. 48a ust. 4, art. 48b ust. 5 lub art. 49 ust. 5 oraz

2) w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, albo w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyły dwie z wymienionych w punkcie (I) wielkości.

Pamiętajmy, że uproszczeń dla jednostek mikro i małych nie stosuje się, w odniesieniu do:

1) jednostek, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy (jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych)

2) jednostek zamierzających ubiegać się albo ubiegających się o zezwolenie na wykonywanie działalności na podstawie przepisów, o których mowa w p. 1, lub wpis do rejestru zarządzających ASI na podstawie przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;

3) alternatywnych spółek inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w tym uprawnionych do posługiwania się nazwą "EuVECA" albo "EuSEF";

4) emitentów papierów wartościowych dopuszczonych, emitentów zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego;

5) emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu w alternatywnym systemie obrotu;

6) krajowych instytucji płatniczych;

7) instytucji pieniądza elektronicznego;

8) jednostek sektora finansów publicznych;

9) jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z wyjątkiem spółek kapitałowych, oraz jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 2 tej ustawy.

Potrafimy już rozpoznać, która jednostka spełnia warunki, dla uznania jej za jednostkę małą w rozumieniu ustawy o rachunkowości (warto pamiętać, że inne ustawy mogą inaczej definiować rodzaje organizacji, podlegających opodatkowaniu). Czas przejść do omawiania ułatwień, które te jednostki mogą stosować.

Uproszczenia dla jednostek małych

Jednostki małe w rozumieniu ustawy o rachunkowości stanowią bardzo dużą grupę podmiotów, zobowiązanych do prowadzenia rachunkowości. Zakres uproszczeń, które mogą stosować jest w porównaniu do jednostek mikro nieco mniejszy, ale wiele udogodnień mogą one stosować na równi z jednostkami mikro.

Bilans, rachunek zysków i strat oraz informacja dodatkowa jednostek małych

Jednostki małe mogą sporządzać bilans i rachunek zysków i strat w układzie uproszczonym w stosunku do bilansu „pełnego”. Ten uproszczony bilans i rachunek wyników powinien zawierać informacje, określone w załączniku nr 5 do ustawy o rachunkowości (art. 46 ust. 5 pkt 5, art. 47 ust. 4 pkt 5. Również zakres informacji dodatkowej może być węższy - określony został we wspomnianym załączniku numer 5. Jednostka mała, która nie sporządza uproszczonej informacji dodatkowej, sporządza informację dodatkową w zakresie nie mniejszym niż określony w załączniku nr 5 do ustawy. Oto jego brzmienie:

ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM, O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY, DLA JEDNOSTEK MAŁYCH KORZYSTAJĄCYCH Z UPROSZCZEŃ ODNOSZĄCYCH SIĘ DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego obejmuje w szczególności:

1) firmę, siedzibę i adres albo miejsce zamieszkania i adres oraz numer we właściwym rejestrze sądowym albo ewidencji;

2) wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony;

3) wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym;

4) wskazanie zastosowanych uproszczeń przewidzianych dla jednostek małych;

5) wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności;

6) omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), ustalenia wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.

Bilans

Aktywa

A. Aktywa trwałe

I. Wartości niematerialne i prawne

II. Rzeczowe aktywa trwałe, w tym:

- środki trwałe

- środki trwałe w budowie

III. Należności długoterminowe

IV. Inwestycje długoterminowe, w tym:

- nieruchomości

- długoterminowe aktywa finansowe

V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

B. Aktywa obrotowe

I. Zapasy

II. Należności krótkoterminowe, w tym:

a) z tytułu dostaw i usług, w tym:

- do 12 miesięcy

- powyżej 12 miesięcy

III. Inwestycje krótkoterminowe, w tym:

a) krótkoterminowe aktywa finansowe, w tym:

- środki pieniężne w kasie i na rachunkach

IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

C. Należne wpłaty na kapitał (fundusz) podstawowy

D. Udziały (akcje) własne

Aktywa razem

Pasywa

A. Kapitał (fundusz) własny

I. Kapitał (fundusz) podstawowy

II. Kapitał (fundusz) zapasowy, w tym:

- nadwyżka wartości sprzedaży (wartości emisyjnej) nad wartością nominalną udziałów (akcji)

III. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, w tym:

- z tytułu aktualizacji wartości godziwej

IV. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

V. Zysk (strata) z lat ubiegłych

VI. Zysk (strata) netto

VII. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

I. Rezerwy na zobowiązania, w tym:

- rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne

II. Zobowiązania długoterminowe, w tym:

- z tytułu kredytów i pożyczek

III. Zobowiązania krótkoterminowe, w tym:

a) z tytułu kredytów i pożyczek

b) z tytułu dostaw i usług, w tym:

- do 12 miesięcy

- powyżej 12 miesięcy

c) fundusze specjalne

IV. Rozliczenia międzyok...