Ulga na złe długi: Uprawnienie czy obowiązek?

Tak zwana ulga nazłe długi polega natym, że wierzyciel, zgodnie zart.89a ust.1 ustawy z11marca 2004r. opodatku odtowarów iusług, może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny ztytułu dostawy towarów lub świadczenia usług naterytorium kraju wprzypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Zprzepisu tego wynika, że ulga jest możliwa wyłącznie wstosunku dotransakcji zrealizowanych naterytorium kraju, awierzyciel nie musi udowadniać nieściągalności wierzytelności, wystarczy jej uprawdopodobnienie.

W myśl art. 89a ust. 1a ww. ustawy nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w razie gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Zmiany od 1 stycznia 2019 r.

Z początkiem tego roku skrócony został termin, ze 150 do 90 dni, umożliwiający wierzycielowi zastosowanie przepisów regulujących tzw. ulgę na złe długi, a dłużnikowi - nakazujący stosowną korektę odliczonego podatku. Należy tu zaznaczyć, że nowy termin (90 dni) jest stosowany również do wierzytelności powstałych przed 1 stycznia 2019 r., których nieściągalność została uprawdopodobniona po 31 grudnia 2018 r.

Warunki skorzystania z ulgi

Wierzyciel zamierzający skorzystać z ulgi na złe długi musi spełnić warunki określone w art. 89a ust. 2 ustawy o VAT:

• dostawa towarów lub świadczenie usług zostały dokonane na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, nieznajdującego się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
• na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty:
  1. wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako czynni podatnicy VAT,
  2. dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji;

  Wierzyciel może z ulgi skorzystać, wyłącznie korygując deklarację za okres, w którym wierzytelność została uprawdopodobniona, a więc na bieżąco. Nie koryguje się już złożonych deklaracji, w których został uwzględniony VAT z niezapłaconych faktur.

• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelności nie upłynęły 2 lata.
  
  Spóźnienie oznacza bezpowrotną utratę prawa do skorzystania z ulgi. Takie rozwiązanie słusznie jest uznawane przez wierzycieli za krzywdzące. Po ich stronie opowiada się sądownictwo administracyjne. Przykładem jest wyrok WSA w Gliwicach z 23 marca 2017 r., sygn. akt III SA/Gl 1411/16. W opinii Sądu art. 90 dyrektywy 2006/112/WE Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L/347) jest samodzielną i bezpośrednio skuteczną podstawą do powoływania się przez wierzyciela chcącego skorzystać z ulgi w razie niewywiązania się z płatności na jego rzecz. Wynika to zdaniem sądu z orzeczenia TSUE z 15 maja 2014 r. w sprawie C-337/13. Natomiast art. 89a ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT przewidujący czasowe ograniczenie realizacji ulgi na złe długi stanowi niewłaściwą implementację art. 90 dyrektywy 112.

Odroczenie terminu płatności tylko przed jego upływem

W interpretacji indywidualnej z 10 stycznia 2018 r., nr 0115-KDIT1-1.4012.798.2017.1.KM, Dyrektor KIS wypowiedział się na temat możliwości przedłużenia terminu płatności. Uznał, że dla skutecznego odroczenia terminu płatności musi to nastąpić przed jego upływem, nie da się bowiem odroczyć terminu, który upłynął.

Musi to być wyrazem woli obu stron, które powinny skorygować fakturę, gdy termin w niej określono, lub podpisać aneks do umowy, gdy to z niej wynikał termin.

Jeżeli nową datę ustalono w taki sposób, stanie się ona nową podstawą do liczenia 150-dniowego terminu (obecnie jest to 90-dniowy termin).

Korekta odliczonego VAT

Mechanizm ulgi na złe długi działa w obie strony. Dłużnik, który nie ureguluje płatności w terminie 90 dni od...