Ulga na IKZE nie dla młodych

Kwestia braku możliwości korzystania z odliczeń w sytuacji uzyskiwania dochodu zwolnionego od podatku dotyczy wszystkich ulg (np. ulgi rehabilitacyjnej, czy z tytułu przekazania darowizn) a nie tylko wpłat na IKZE. Należy pamiętać, że skutkiem korzystania z ulg i odliczeń jest obniżenie zobowiązania podatkowego podatnika. Jednak zwolnienie z podatku przychodu osoby do 26. roku życia obniża to zobowiązanie w większości przypadków do zera. Dlatego też podatnik niczego nie traci, nie mogąc skorzystać z ulg, gdyż jego podatek i tak wynosi zero - wyjaśniło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską.

Interpelacja nr 8614 do ministra finansów w sprawie wykluczenia z ulgi dotyczącej IKZE osób młodych

Szanowny Panie Ministrze,

w związku z wejściem w życie w roku 2019 zmian prawnych nazywanych potocznie „zerowym PIT-em dla młodych”, tj. w związku z wprowadzeniem szczególnych form zwolnienia z opodatkowania dochodów z niektórych form działalności świadczonej osobiście, pragnę zapytać o zasadność aktualnych rozwiązań prawnych w obszarze kont indywidualnego zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) oraz o to, czy obecnie prowadzone są działania zmierzające do zmiany stanu prawnego obowiązującego w tym momencie - wykluczenia z ulgi osób młodych.

W ramach istnienia tzw. III filaru emerytalnego osoby fizyczne mają w Polsce możliwość uiszczania wpłat na konto IKZE. Maksymalny wymiar wpłat określany jest limitem, a całość sumy wpłat w danym roku podatkowym pozwala na odpisanie kwoty wpłat od dochodu, zmniejszając w ten sposób krańcową stopę opodatkowania dochodu. Mechanizm IKZE pozwala zatem na uzyskanie preferencyjnych warunków opodatkowania inwestycji (jeśli inwestujący spełni określone przez ustawodawcę kryteria, tj. ukończenie 65. roku życia oraz wpłaty w min. 5 latach kalendarzowych). Aby uniknąć nadużyć ze strony podatników, którzy potencjalnie mogliby nadużywać możliwości optymalizacji podatkowej, ustawodawca zapisał w prawie opodatkowanie całości zwrotu z IKZE.

Zasadność przepisów prawa opisanych powyżej nie budzi wątpliwości. Kwestią wymagającą jednak wyjaśnienia jest to, w jaki sposób można uzasadnić istnienie takich przepisów w kontekście istnienia istotnej grupy podatników, których dochody nie są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ergo dokonane przez nich wpłaty na IKZE nie mogą zostać odliczone od dochodu. Skoro osoby te nie posiadają dochodów podlegających opodatkowaniu, to dokonując wpłaty na IKZE, osoby te uzyskują gwarancję straty.

W związku z powyższym proszę o odpowiedź na poniższe pytania:

1. Czy prowadzone są jakiekolwiek działania zmierzające do zakazu/ograniczenia możliwości tworzenia kont IKZE przez osoby poniżej 26. roku życia?
2. Czy planuje się wprowadzenie możliwości skorzystania z odpisania od dochodu kwoty wpłaty na IKZE w następnym roku podatkowym (jeśli nie skorzystało się z ww. ulgi w poprzednim roku podatkowym)?
3. Czy planowana jest likwidacja uznania zwrotu z IKZE za dochód z innych źródeł w przypadku wypłaty sumy wpłat realizowanych w latach, w których podatnik nie mógł skorzystać z odpisu wysokości wpłaty na IKZE od dochodu ze względu na brak dochodów podlegających opodatkowaniu?
4. Czy planowane są działania zmierzające do ustanowienia „negatywnego”/„odwróconego” podatku dochodowego od osób fizycznych, w przypadku gdy zajdzie sytuacja, w której suma wpłat na IKZE przekroczyła wysokość dochodów podlegających opodatkowaniu? Innymi słowy, czy planowany jest mechanizm, w którym osoba nieposiadająca dochodów podlegających opodatkowaniu może rozliczyć ulgę IKZE i uzyskać zwrot podatku, mimo że wcześniej nie były odprowadzane zaliczki na podatek dochodowy?
5. Czy prowadzone są jakiekolwiek działania zmierzające do nałożenia na dystrybutorów produktów IKZE obowiązku informowania o gwarancji straty na inwestycji (jeśli inwestujący nie odliczy wpłat na IKZE od podatku dochodowego)?
6. Jaki procent podatników - osób fizycznych poniżej 26. roku życia osiąga dochód w ramach działalności świadczonej osobiście zwolnionej od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych - przekracza wysokość dochodu określaną jako „drugi próg podatkowy”, tj. ile ww. osób poniżej 26. roku życia uzyskuje (w ramach dochodów objętych „zerowym PIT dla młodych”) dochód wyższy niż kwota 85 528 (będąca de facto kwotą wolną od podatku dochodowego z działalności świadczonej osobiście dla osób poniżej 26. roku życia)? Proszę o załączenie danych za lata: 2015, 2016, 2017, 2018 oraz 2019.
7. Jak wygląda struktura dochodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych wśród osób fizycznych poniżej 26. roku życia? W szczególności proszę o podanie danych takich jak:
   1. udział procentowy poszczególnych decyli dochodowych w ogóle podatników poniżej 26. roku życia,
   2. mediana dochodów podatników poniżej 26. roku życia,
   3. pierwszy i trzeci kwartyl dochodów podatników poniżej 26. roku życia,
   4. dominanta (najczęstsza wartość) dochodów podatników poniżej 26. roku życia,
   5. średnia arytmetyczna dochodów podatników poniżej 26. roku życia,
   6. wartość współczynnika Giniego wyłącznie dla dochodów podatników poniżej 26...