Sprzedaż i kupno faktur to przestępstwo

Osoba niezorientowana wpolskich realiach obrotu gospodarczego mogłaby zachodzić wgłowę, jak można mówić osprzedaży faktury, skoro faktura – jako taka – nie jest towarem. Okazuje się, że jest, ito – jak donoszą media – całkiem popularnym. Mimo tego, żenielegalnym. Nielegalność ta nie ulega żadnym wątpliwościom. Wdzisiejszym artykule przedstawimy – zpunktu widzenia prawa karnego – kwalifikacje prawne czynów związanych ztym procederem, biorąc poduwagę obie jego strony.

Opis procederu

Proceder polega na tym, że jedna osoba, nazywajmy ją zbywcą faktury, sprzedaje drugiej – nabywcy faktury – dokument będący fakturą pustą.

Pod tym pojęciem rozumiemy fakturę wykazującą zdarzenie gospodarcze (sprzedaż), które w ogóle nie miało miejsca. Nabywca faktury zalicza jej wartość netto (bez VAT) do kosztów podatkowych, pomniejszając tym samym podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym.

Natomiast VAT zawarty w tej fakturze odlicza jako podatek naliczony. Odnosi więc korzyść w postaci zmniejszenia zobowiązania w PIT (albo CIT – w zależności od formy prawnej nabywcy) oraz w VAT. W obu przypadkach jest to zmniejszenie nielegalne, bo nie można zaliczać do kosztów wydatków nieponiesionych ani też odliczać podatku naliczonego z faktur stwierdzających czynności, które nie zostały dokonane.

Korzyścią zbywcy faktury jest zaś cena za fakturę, uzgodniona ze zbywcą. Dodajmy, że zbywca faktury nie musi być jej wystawcą.

Kwalifikacja karna nabycia faktury

Zaczynamy od tej strony procederu, bo jest prostsza. Nabywca faktury pustej w każdym przypadku, w którym fakturę tę zaksięgował, odpowiada za posługiwanie się nierzetelną fakturą, czyli za czyn określony w art. 62 § 2 Kodeksu karnego skarbowego (ustawa z 10 września 1999 r.; tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 186, dalej: K.k.s.). Fakturą nierzetelną jest bowiem faktura niezgodna ze stanem rzeczywistym, czyli między innymi faktura pusta.

Za to przestępstwo grozi grzywna do 240 stawek dziennych, co oznacza, że może być wymierzona w granicach od 534 do 5 120 000 zł. Możliwe jest jednak uznanie, że zachodzi wypadek mniejszej wagi, a wtedy czyn jest kwalifikowany łagodniej – jako wykroczenie (art. 62 § 5 K.k.s.), a grzywna może być orzeczona w granicach od 160 do 32 000 zł.

Na tym się jednak nie kończy. Jeżeli nabywca złoży deklarację podatkową, w której na skutek uwzględnienia nabytych faktur pustych obn...