Obowiązujące od 1 kwietnia 2014 r. zmiany w zakresie rozliczania VAT od samochodów wprowadziły wiele zamieszania. Tego nie da się ukryć. Sprawdźmy, w jaki sposób mogą one również wpłynąć na kwestie podatku dochodowego i koszty uzyskania przychodów.

Od 1 kwietnia 2014 r. co do zasady od zakupu samochodu można odliczyć jedynie 50% VAT. By odliczyć cały podatek, konieczne jest zadeklarowanie (przez złożenie formularza VAT-26), że samochód w całości wykorzystywany jest dla potrzeb działalności gospodarczej. Jeśli VAT-26 nie zostanie złożony, przyjmuje się, że samochód dla celów firmowych wykorzystywany jest tylko w połowie, i tyle tylko można odliczyć VAT.

W tej sytuacji pojawia się problem, jak podejść do kwestii kosztów uzyskania przychodów. Niektóre organy podatkowe twierdzą bowiem, że jeśli samochód nie jest w pełni wykorzystywany w ramach działalności – a to potwierdzamy, jeżeli nie składamy VAT-26 – to nie można go w całości amortyzować i zaliczać do kosztów uzyskania przychodów.

Samochód jako środek trwały

Nabywany przez firmę samochód zazwyczaj jest środkiem trwałym. Przypomnijmy krótko, że w myśl przepisów podatkowych środki trwałe to stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

• budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
• maszyny, urządzenia i środki transportu,
• inne przedmioty

o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Podkreślmy, że nieodliczona część VAT będzie zwiększać wartość początkową samochodu, będącego środkiem trwałym, i zostanie rozliczona przez cyklicznie dokonywane odpisy amortyzacyjne. Dodajmy, że na koszty uzyskania przychodów nie mają wpływu sytuacje, w których podatnik odlicza całą kwotę VAT.
 
Kwestia wykorzystywania samochodu na potrzeby firmy

O ile kwestie związane z określaniem poszczególnych cech środków trwałych, własności, kompletności i zdatności do użycia i przewidywanego okresu używania są logiczne i nie budzą większych kontrowersji, o tyle wątpliwości budzić może ostatnia przesłanka uznawania czegoś za środek trwały, a mianowicie wykorzystywanie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

Zaznaczyłem wyżej, że aby samochód mógł zostać uznany za środek trwały, m.in. musi być wykorzystywany na potrzeby działalności gospodarczej. Zwróćmy uwagę, że niektóre organy podatkowe mają do tej kwestii bardzo restrykcyjne podejście.

Tytułem przykładu powołajmy tu interpretację dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 30 września 2013 r., nr IPTPB1/415-472/13-3/KO. Organ podatkowy stwierdził, że wykorzystując samochód zarejestrowany na firmę do celów prywatnych, przedsiębiorca nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych. Koszty paliwa i inne koszty eksploatacji pojazdu mogą być natomiast zaliczane do kosztów podatkowych tylko w limitowanej przepisami wysokości. Sprawa wydaje się skomplikowana, warto więc dokładnie przyjrzeć się stanowisku urzędu. Kiedyś już zresztą o tym pisaliśmy. Przypomnijmy to stanowisko i przeanalizujmy je z perspektywy nowych regulacji VAT.

Z wniosku o wydanie interpretacji wynikało, że wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą, opodatkowaną na zasadach ogólnych. Prowadził podatkową księgę przychodów i rozchodów i był czynnym podatnikiem VAT wykonującym wyłącznie usługi opodatkowane VAT. W październiku 2012 r. kupił na podstawie faktury VAT samochód osobowy, który wpisał do ewidencji środków trwałych, rozpoczął jego amortyzację i odpisy amortyzacyjne zalicza do kosztów uzyskania przychodów. Samochód wykorzystywał przede wszystkim do działalności gospodarczej (dojazd z domu do miejsc świadczenia usług, między miejscami świadczenia usług i z powrotem), w mniejszym zakresie natomiast – do celów osobistych, niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Wydatki na zakup benzyny, zakup opon, naprawy i konserwacje, z wyjątkiem wydatków na zakup benzyny w zakresie, w jakim używa samochodu do celów osobistych, zaliczał do kosztów uzyskania przychodów.

Dyrektor IS uznał jednak, że postęp...