Interpelacja nr 1374 do ministra finansów w sprawie darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą

Sz.P. Paweł Szałamacha

Minister Finansów

Sprawa dotyczy darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą Kościoła Katolickiego, a dokładnie możliwości odliczenia darowizn od dochodu przed opodatkowaniem przez osoby fizyczne i prawne. Ulga ta zawsze była ulgą bez limitu co oznaczało, że mogła być odliczana w pełnej wysokości poniesionej darowizny. Ulga ta wprowadzona została ustawą o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 maja 1989 roku. Była to jedna z pierwszych ustaw regulująca relacje z Kościołem Katolickim w Polsce. Zgodnie z tą ustawą darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą prowadzoną przez kościelne osoby prawne zgodnie z zasadą lex specialis derogat legi generali są w całości, czyli w pełnej wysokości i bez żadnych ograniczeń wyłączone z podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przepisem szczególnym w stosunku do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku jest uregulowanie zawarte w art. 55 ust 7 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Artykuł ten stanowi, że darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym, jeżeli kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy: pokwitowanie odbioru darowizny, a w okresie 2 lat od dnia przekazanie darowizny - sprawozdanie o przeznaczeniu darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą.

Praktyka organów podatkowych jest niezrozumiała, bowiem kwestionują one sposób dokumentowania samych darowizn, a głównie przedstawianych sprawozdań. Ponieważ nie ma generalnej definicji takiego sprawozdania, organy skarbowe kwestionują właśnie ten dokument. Jeszcze innym sposobem na podważanie darowizn na działalność charytatywno-opiekuńczą Kościoła jest (jak się wydaje całkowicie bezpodstawne prawnie) żądanie od darczyńców dowodów zakupu darowanych na wskazane cele rzeczy.

Pojawiło się bardzo wiele interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego w przedstawianym zakresie i zazwyczaj interpretacje te potwierdzają stanowisko podatnika odnośnie do zasad odliczania i dokumentowania darowizn na cele charytatywno-opiekuńcze Kościoła Katolickiego. Praktyka jednak nie jest jednolita. Dodatkowo orzecznictwo sądów administracyjnych także nie jest jednolite w tym zakresie.

W związku z powyższym zadajemy Panu Ministrowi następujące pytania:

1. Czy znany jest problem i skala zjawiska w tym zakresie?
2. Czy jest możliwość wydania przez Ministra Finansów interpretacji generalnej dotyczącej wykładni przepisów prawa podatkowego w tym zakresie oraz jednoznaczne wyjaśnienie sposobu dokumentowania darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą tak, aby zarówno podatnicy, jak też organy skarbowe nie miały problemu z ich interpretacją?
3. Na jakiej podstawie prawnej podatnicy są zobowiązywani do przedstawiania dowodów zakupu darowanych przedmiotów na cele charytatywno-opiekuńcze Kościoła?
4. Czy Ministerstwo Finansów ma dane dotyczące postępowań podatkowych w stosunku do darczyńców na cele charytatywno-opiekuńcze Kościoła Katolickiego oraz wyniki tych postępowań?
5. Czy wiadomo ile wydano interpretacji podatkowych w tym zakresie oraz ile z nich było pozytywnych dla podatników, a ile było negatywnych?

Piotr Uściński

Paweł Lisiecki

Warszawa, 25 lutego 2016 r.

Odpowiedź na interpelację nr 1374 w sprawie darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą

W związku z interpelacją nr 1374 Panów Posłów Piotra Uścińskiego i Pawła Lisieckiego, w sprawie darowizn podatników na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, uprzejmie przekazuję następujące wyjaśnienia.

W powyższej interpelacji Panowie Posłowie poruszają problem odliczania darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą przez osoby fizyczne i osoby prawne, a w szczególności kwestionowania przez organy podatkowe sprawozdań kościelnych osób prawnych z wydatkowania środków na cele charytatywno-opiekuńcze.

W związku z powyższym Panowie Posłowie zadali następujące pytania:

1. Czy znany jest problem i skala zjawiska w tym zakresie?
2. Czy jest możliwość wydania przez Ministra Finansów interpretacji ogólnej dotyczącej wykładni przepisów prawa podatkowego w tym zakresie oraz jednoznaczne wyjaśnienie sposobu dokumentowania darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą tak aby zarówno podatnicy jak też organy skarbowe nie miały problemu z ich interpretacją?
3. Na jakiej podstawie prawnej podatnicy są zobowiązywani do przedstawiania dowodów zakupu darowanych przedmiotów na cele charytatywno-opiekuńcze Kościoła?
4. Czy Ministerstwo Finansów ma dane dotyczące postępowań podatkowych w stosunku do darczyńców na cele charytatywno-opiekuńcze Kościoła Katolickiego oraz wyniki tych postępowań?
5. Czy wiadomo ile wydano interpretacji podatkowych w tym zakresie oraz ile z nich było pozytywnych dla podatników a ile było negatywnych?

Zgodnie z art. 19 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności i sumienia (Dz. U. z 2005 r. Nr 231, poz. 1965 z późn. zm.) wypełniając funkcje religijne, kościoły i inne związki wyznaniowe mogą w szczególności prowadzić działalność charytatywno-opiekuńczą. Obecnie w Polsce działa piętnaście kościołów i związków wyznaniowych działających na podstawie odrębnych ustaw, z czego na rzecz jedenastu kościołów podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych mogą przekazywać darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą. W przypadku dwóch kościołów z wyżej wymienionych jedenastu tj. Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego i Kościoła Katolickiego Rzeczypospolitej Polskiej, darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą mogą przekazywać także podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych.

Z ustaw o stosunku Państwa do poszczególnych kościołów wynika, że osoby prawne danego kościoła mają prawo prowadzenia właściwej dla każdej z nich działalności charytatywno-opiekuńczej, obejmującej np. prowadzenie zakładów dla sierot, starców, osób upośledzonych fizycznie lub umysłowo oraz innych kategorii osób potrzebujących opieki, krzewienie idei pomocy bliźnim i postaw społecznych temu sprzyjających.

Środki na realizację działalności charytatywno-opiekuńczej pochodzą między innymi z ofiar pieniężnych i w naturze a także spadków, zapisów i darowizn krajowych i zagranicznych. W świetle art. 40 ust. 7 ustawy o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego i art. 55 ust. 7 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem docho...